ژن درمانی سرطان و اثرات ژن درمانی سرطان چیست – آروین کلینیک

ناحیه ای به نام هسته در مرکز هر سلول در بدن شما وجود دارد. هسته حاوی DNA (اسید نوکلئیک دئوکسی ریبوز) است که کد ژنتیکی است که از هر یک از والدین شما به ارث رسیده است. ژن ها از صدها تا میلیون ها قطعه DNA ایجاد شده اند. 46 کروموزوم بدن ما از هزاران ژن تولید شده است. هر فرد بین 20000 تا 25000 ژن در بدن خود دارد.  شما 2 نسخه از هر ژن دارید، یکی از مادرتان و یک نسخه از پدرتان به ارث رسیده است.

ژن ها حاوی دستورالعمل هایی برای سلول در مورد چگونگی ساخت پروتئین هستند. کارکردهای ضروری بدن با پروتئین به سرانجام می رسد. ژن‌ها به سلول‌ها می ‌گویند که چگونه کار کنند، رشد و تکامل ما را کنترل می‌ کنند و تعیین می ‌کنند که چگونه به نظر می‌رسیم و بدنمان چگونه کار می ‌کند. آنها همچنین در ترمیم سلول ها و بافت های آسیب دیده نقش دارند.

بنابراین، اکنون می دانیم ژن چیست و چگونه می توان از آنها برای مبارزه با سرطان استفاده کرد؟ اگر یک ژن آسیب ببیند، این آسیب جهش نامیده می شود. این موضوع می تواند منجر به عدم کارکرد صحیح ژن و رشد غیرقابل کنترل سلول شود. وقتی سلول ها خیلی سریع یا غیرقابل کنترل رشد کنند میتوانند منجر به ابتلای فرد به سرطان شوند.

به خاطر داشته باشید که ایجاد سرطان به این سادگی نیست، بلکه به مجموعه ای پیچیده از جهش های متعدد نیاز دارد. این جهش ها ممکن است ناشی از مواردی مانند سیگار کشیدن، محیط زیست یا ارثی باشند یعنی از والدین به شما منتقل شود. منطقی است که اگر بتوانیم این جهش ها را ترمیم کنیم، احتمالاً می توانیم از شروع سرطان جلوگیری کنیم.

محققان در حال آزمایش چندین روش برای استفاده از ژن درمانی در درمان سرطان هستند:

• جایگزینی ژن های از دست رفته یا ناکارآمد (غیر فعال). به عنوان مثال، p53 ژنی به نام “ژن سرکوبگر تومور” است. وظیفه این ژن فقط این است که از تشکیل تومورها پیشگیری نماید. سلول‌هایی که فاقد این ژن هستند، یا به دلیل جهش دارای یک کپی غیرفعال هستند، ممکن است با افزودن نسخه‌های فعال p53 به سلول، «تثبیت» شوند.
• انکوژن ها ژن های جهش یافته ای هستند که می توانند باعث ایجاد سرطان جدید یا گسترش سرطان موجود و یا متاستاز آن به دیگر بخش ها شوند. با توقف عملکرد این ژن ها، سرطان و یا گسترش آن ممکن است متوقف شود.
• از سیستم ایمنی بدن خود با وارد کردن ژن‌ها در سلول‌های سرطانی استفاده کنید که سپس بدن را تحریک می‌ کند تا به عنوان مهاجمان خارجی به سلول‌ های سرطانی حمله کند.
• ژن‌ها را در سلول‌ های سرطانی وارد کنید تا داروهای شیمی ‌درمانی ، پرتو درمانی یا  هورمون‌ درمانی ‌ها  بتوانند راحت ‌تر به سلول‌ های سرطانی حمله کنند.
• ژن های خودکشی ایجاد کنید که می توانند وارد سلول های سرطانی شوند و باعث خود تخریبی آنها شوند.
• سلول های سرطانی برای رشد و زنده ماندن به منبع خون نیاز دارند و برای این کار رگ های خونی خود را تشکیل می دهند. از ژن ها می توان برای جلوگیری از تشکیل این رگ های خونی استفاده کرد که باعث گرسنگی و مرگ تومور می شود که به آن ضد رگ زایی نیز می گویند.
• از ژن‌ها برای محافظت از سلول‌های سالم در برابر عوارض جانبی درمان استفاده کنید و اجازه دهید دوزهای بالاتر شیمی‌درمانی و پرتودرمانی داده شود.

ژن درمانی سرطان چگونه انجام میشود؟

انتقال ژن یکی از بزرگترین چالش های ژن درمانی است. می ‌توانید تصور کنید که تزریق این ژن ‌ها به سلول‌ های کوچک دشوار است، بنابراین از یک حامل یا یک  بردار برای انجام این کار استفاده می‌ شود. به طور معمول، ویروس ها به عنوان ناقل استفاده می شوند. ناقل ویروس باید از نظر ژنتیکی تغییر کند تا DNA انسان را حمل کند. این ویروس‌ها مانند ویروس‌ هایی هستند که باعث سرماخوردگی می‌شوند، فقط غیر فعال و خاموش می‌ شوند تا واقعاً باعث سرماخوردگی بیمار نشوند.

در برخی موارد، برخی از سلول ها از بیمار گرفته می شود و ویروس در آزمایشگاه در معرض سلول ها قرار می گیرد. ویروس با ژن مورد نظر به سلول ها راه پیدا می کند. این سلول ها اجازه رشد در آزمایشگاه را دارند. سپس سلول های رشد یافته توسط انفوزیون داخل وریدی (IV) به بیمار برگردانده می شوند یا به داخل حفره بدن (یعنی ریه) یا تومور تزریق می شوند.

در موارد دیگر، ناقل با ژن متصل مستقیماً از طریق انفوزیون داخل وریدی به بیمار وارد می شود یا به داخل حفره بدن یا تومور تزریق می شود. زمانی که ژن به سلول رسید، باید به هسته سلول (جایی که DNA یا کد ژنتیکی است) برود و با مواد ژنتیکی انسان ترکیب شود. سپس باید فعال شود تا محصول پروتئینی آن ژن تولید شود. برای اینکه تحویل ژن موفقیت آمیز باشد، پروتئینی که تولید می شود باید به درستی کار کند. همانطور که می بینید، این تعدادی از مراحل است که باید به درستی انجام شود تا درمان موثر واقع شود.

عوارض ژن درمانی سرطان

با توجه به اینکه ژن درمانی یک روش بسیار جدید است، ما از تمام عوارض جانبی آن، به ویژه عوارض جانبی طولانی مدتی که ممکن است سال ها پس از دریافت این درمان رخ دهد، نمی دانیم. پس از دریافت اولیه یک نوع ژن درمانی، سیستم ایمنی بیمار ممکن است به ناقل خارجی واکنش نشان دهد. علائم یک واکنش ممکن است شامل تب، لرز شدید ، افت فشار خون، حالت تهوع، استفراغ و سردرد باشد. این علائم معمولاً در عرض 24 -48 ساعت پس از تزریق برطرف می شوند.

سایر عوارض جانبی به نوع ناقل مورد استفاده و نحوه تجویز آن بستگی دارد. به عنوان مثال، اگر این ژن به ریه بیماران وارد شود، امکان دارد عوارض جانبی روی ریه اثر بگذارد.

برخی از عوارض جانبی تئوری هستند، به این معنی که ممکن است اتفاق بیفتند، اما در آزمایش‌های بالینی تاکنون اتفاق نیفتاده‌اند. این ترس وجود دارد که ژن‌ها وارد سلول‌های سالم شوند و به آنها آسیب وارد کنند که می‌تواند منجر به بیماری یا سرطان دیگری شود.

اگر ژن ها وارد سلول های تولید مثلی شوند، احتمالاً می توانند به اسپرم یا تخمک آسیب وارد کنند. بیم آن می رود که این آسیب به نسل های آینده نیز منتقل شود. در این زمان، محققان بسیار مراقب هستند که این عوارض جانبی ناخواسته را مشاهده کنند و قبل از اینکه درمان به انسان داده شود، آزمایشاتی را در مطالعات حیوانی انجام می دهند.