لنفوم فولیکولار چیست + تشخیص لنفوم فولیکولار

لنفوم فولیکولار شایع ‌ترین لنفوم سلول B بالغ «بی‌حال» است، یعنی یک لنفوم بدخیم با درجه پایین است که با یک فاز اولیه بدون علامت مشخص می‌شود که نیازی به درمان‌ های فوری ندارد و با یک دوره بعدی از عود و بهبودی مشخص می‌ شود.

که در عوض شامل درمان های مکرر می شود. اگرچه امید به زندگی در بیماران مبتلا به لنفوم فولیکولار بهبود یافته است، اما این لنفوم 10 سال پس از تشخیص علت اصلی مرگ و میر است. این دومین شکل شایع لنفوم غیر هوچکین است که تقریباً 30 درصد از کل لنفوم های غیر هوچکین را تشکیل می دهد.

به طور کلی، خطر ابتلا به لنفوم فولیکولی با افزایش سن، به ویژه پس از سن 65 سالگی افزایش می یابد.علل هنوز تعریف نشده است اما برخی از عوامل خطر شناسایی شده است که می تواند احتمال شروع آن را افزایش دهد.

علائم لنفوم فولیکولار

این تومور هماتولوژیک به دلیل ماهیت بی ‌حالش بسیار کند پیشرفت می ‌کند، بنابراین علائم به تدریج ظاهر می ‌شوند و اغلب تشخیص را به تأخیر می ‌اندازند که برای اکثر بیماران زمانی رخ می ‌دهد که بیماری در مرحله پیشرفته باشد.بزرگ شدن غدد لنفاوی سطحی یا عمیق، در صورت شناسایی، اگر در طول زمان در غیاب علائم دیگر پایدار باشد، لزوماً نیازی به درمان فوری ندارد.

علائم لنفوم فولیکولی که در مراحل پیشرفته ‌تر ظاهر می ‌شوند عبارتند از:

• کم خونی، ترومبوسیتوپنی، لنفادنوپاتی عظیم
• تب در غیاب عفونت های طولانی مدت (15 روز)
• بزرگ شدن طحال و کبد
• تعریق شبانه بیش از حد
• خستگی
• کاهش وزن.

تشخیص لنفوم فولیکولار

تشخیص لنفوم فولیکولار از طریق تصویربرداری تشخیصی و آزمایشات آزمایشگاهی امکان پذیر است. اکثر لنفوم های فولیکولی پس از بیوپسی غدد لنفاوی تشخیص داده می شوند.لنفوم فولیکولار با پاسخ عالی به درمان اولیه مشخص می شود، اما با عودهای مکرر مشخص می شود، با زمان بهبودی فزاینده کوتاهتر با هر عود بعدی.

به طور خاص، مطالعات نشان داده است که تقریباً 20٪ از بیماران مبتلا به لنفوم فولیکولار پیشرفت بیماری را در عرض 2 سال پس از اولین درمان (POD24) تجربه می کنند که خطر مرگ در این زیر گروه 50٪ در 5 سال است.

نحوه درمان لنفوم فولیکولار

انتخاب درمان به عوامل مختلفی از جمله نوع و مرحله NHL، سن بیمار و شرایط عمومی سلامت بستگی دارد. درمان NHL مبتنی بر پلی شیمی درمانی ، رادیوتراپی و ایمونوتراپی است .

دقیقاً دومی با آنتی بادی های مونوکلونال ضد  CD20، مانند ریتوکسیماب ، نقش مهمی را در درمان NHL که از لنفوسیت های B منشاء می گیرد، ایفا می کند. این آنتی بادی ها به طور انتخابی یک مولکول موجود در سطح سلول ها (CD20) را تشخیص می دهند و باعث تخریب می شوند . ترکیب یک رژیم چند شیمی درمانی با ایمونوتراپی با آنتی بادی های ضد CD20 یک استراتژی پرکاربرد است.

اگر بیماری به درمان پاسخ نداد یا پس از یک مرحله اولیه که طی آن ناپدید شد عود کرد، می توان به پیوند سلول های بنیادی اتولوگ (با سلول های گرفته شده از همان بیمار) یا آلوژنیک (با سلول های اهداکننده سازگار) متوسل شد. قبل از پیوند، دوز بسیار بالایی از شیمی ‌درمانی استفاده می ‌شود که سلول‌ های لنفوم و همچنین سلول‌ های سالم موجود در مغز را از بین می ‌برد و سپس سلول ‌های پیوندی جایگزین آن‌ ها می‌ شوند.

در مورد برخی از زیرگروه های NHL سلول B، از جمله DLBCL و لنفوم فولیکولی، اگر تومور به درمان های استاندارد حساس نباشد یا پس از درمان استاندارد عود کند، ایمونوتراپی با سلول های CAR-T برای چند سال امکان پذیر است.

CAR-T ها توسط لنفوسیت های T بیماران تولید می شوند و به لطف مهندسی ژنتیک، به پروتئین CAR ( گیرنده آنتی ژن کایمریک ) مجهز می شوند. این مولکول تشخیص خاصی از سلول های توموری که باید کشته شوند را القا می کند، پس از تزریق سلول های اصلاح شده به بیمار.

چه کسانی به لنفوم فولیکولار (FL) مبتلا می شوند؟

لنفوم فولیکولار شایع ترین زیرگروه لنفوم غیر هوچکین (NHL) با رشد آهسته و خیلی کم است. حدود 2 نفر از هر 10 نفر مبتلا به لنفوم ناتوان، دارای یک زیرگروه FL هستند. این بیماری در افراد بالای 50 سال شایع تر است و زنان کمی بیشتر از مردان به آن مبتلا می شوند.لنفوم فولیکولار کودکان نادر است اما می تواند در کودکان، نوجوانان و بزرگسالان جوان رخ دهد. رفتار آن متفاوت از زیرگروه بزرگسالان است و اغلب قابل درمان است.

لنفوم فولیکولار (FL) چگونه تشخیص داده می شود؟

گاهی اوقات تشخیص لنفوم فولیکولار ممکن است دشوار باشد و ممکن است چندین هفته طول بکشد.اگر پزشک شما فکر می کند که شما ممکن است لنفوم داشته باشید، باید چندین آزمایش مهم را ترتیب دهد. این آزمایشات برای تایید یا رد لنفوم به عنوان علت علائم شما مورد نیاز است. تأیید نوع لنفوم غیر هوچکین (NHL) بسیار مهم است زیرا مدیریت و درمان زیرگروه شما ممکن است با سایر زیرگروه های NHL متفاوت باشد.

برای تشخیص لنفوم فولیکولار شما نیاز به بیوپسی دارید. بیوپسی روشی برای برداشتن بخشی یا تمام غدد لنفاوی آسیب دیده و یا مغز استخوان است. سپس بیوپسی توسط دانشمندان در آزمایشگاه بررسی می شود تا ببینند آیا تغییراتی وجود دارد که به پزشک در تشخیص FL کمک می کند.

هنگامی که بیوپسی می کنید، ممکن است یک بیهوشی موضعی یا عمومی داشته باشید. این به نوع بیوپسی و قسمتی از بدن شما بستگی دارد. انواع مختلفی از بیوپسی وجود دارد و ممکن است برای گرفتن بهترین نمونه به بیش از یک نمونه نیاز داشته باشید.

آزمایشات خون برای تشخیص لنفوم فولیکولار

به مرور زمان آزمایش های خون زیادی خواهید داشت. حتی قبل از اینکه تشخیص FL را دریافت کنید، آزمایش خون را شروع خواهید کرد. همچنین در صورت نیاز به درمان، آنها را قبل و در طول درمان خواهید داشت. آنها به پزشک شما بینشی در مورد سلامت کلی شما می دهند، بنابراین آنها می توانند بهترین تصمیم را با شما در مورد مراقبت های بهداشتی و نیازهای درمانی شما بگیرند.

بیوپسی با سوزن ظریف یا هسته

بیوپسی هسته شامل استفاده از سوزن توسط پزشک و وارد کردن آن به غده لنفاوی متورم یا توده است تا بتواند نمونه ‌ای از بافت را برای آزمایش لنفوم خارج کند. این کار معمولاً در حالی که شما بیدار هستید تحت بی حسی موضعی انجام می شود.اگر غده لنفاوی آسیب دیده در عمق بدن قرار داشته باشد، بیوپسی را می توان با کمک سونوگرافی یا راهنمایی تخصصی اشعه ایکس (تصویربرداری) انجام داد.

بیوپسی غدد لنفاوی برش

در صورتی که غدد لنفاوی متورم خیلی عمیق باشند که با سوزن به آنها دسترسی پیدا نمی کند یا اگر پزشک بخواهد کل غدد لنفاوی را بردارد و بررسی کند، بیوپسی اکسیزیونیال انجام می شود.

معمولاً به عنوان یک روش در طول روز در اتاق عمل انجام می شود و شما یک بیهوشی عمومی خواهید داشت تا مدتی در پایان عمل شما را بخواباند. وقتی از خواب بیدار می شوید زخم و بخیه های کوچکی خواهید داشت. پزشک یا پرستار شما می‌تواند نحوه مراقبت از زخم و زمان برداشتن بخیه‌ ها را به شما اطلاع دهد.