رادیوتراپی پروتون proton beam therapy چیست – آروین کلینیک
پرتودرمانی یا رادیوتراپی، یکی از روش‌های درمان برای بیماری‌های مختلف است که با استفاده از پرتوهای پرانرژی انجام می‌شود. این پرتودرمانی گاهاً به عنوان یکی از روش‌های درمان سرطان استفاده می‌شود. در این روش، پرتوها به منطقه‌ی درمانی هدف از طریق دستگاه های خاصی انتقال داده می‌شوند و به بیماری کمک می‌کنند بهبود یابد یا علائم شدید آن کاهش یابد.
رادیوتراپی پروتون و به طور کلی پرتودرمانی ممکن است به صورت تنها به کار گرفته شود یا به همراه دیگر روش‌های درمانی مانند جراحی و شیمی درمانی به کار گرفته شود. در هر صورت، هدف از استفاده از پرتودرمانی، درمان بیماری و بهبود وضعیت بیمار است.
رادیوتراپی پروتون چیست؟
رادیوتراپی پروتون یک روش درمانی برای درمان برخی از نوع‌های سرطان است. در این روش از پروتون برای تحریک و درمان بافت‌های بیمار استفاده می‌شود. در مقایسه با دیگر روش‌های درمانی مانند رادیوتراپی با اشعه ایکس، رادیوتراپی پروتون دقت بیشتری دارد و باعث کاهش خطر بیماری در بافت‌های سالم می‌شود.
در این روش، پروتون‌ها به عنوان یک منبع انرژی استفاده می‌شوند. برای این کار، پروتون‌های باردار با انرژی بالا به سرعت بالا به سمت بافت‌های بیمار حرکت می‌کنند و در نقطه موردنظر وارد بافت می‌شوند. با این عملکرد، پروتون‌ها قابلیت کنترل دقیق تر و عمیق‌تر برجستگی‌ها و خود بافت‌های بیمار را دارند.
استفاده از روش رادیوتراپی پروتون در برخی از زمینه‌های درمانی از جمله سرطان پروستات، سرطان مغزی، سرطان سینه و برخی از سایر نوع‌های سرطان موثر است.
مزایا انجام رادیوتراپی پروتون چیست؟
درمان های متفاوتی برای سرطان وجود دارد اما برتری رادیوتراپی پروتون نسبت به دیگر درمان ها دقت بالای آن است که دقیقا تومور سرطانی را هدف گرفته و آن را از بین می برد. در این روش درمان کمتر پیش می آید که سلول های سالم که اطراف تومور را احاطه کرده اند دچار آسیب شوند.
- رادیوتراپی پروتون یکی از روش های درمانی سرطان است که با استفاده از پروتون ها به جای پرتوهای الکترونی، تومور را درمان می کند. این روش قابلیت دارد که با مزیت های بسیاری همراه باشد، به عنوان مثال:
- کاهش خطر بروز اثرات جانبی: در این روش، پروتون های خروجی از بیمار با دقت بسیار بالا هدف قرار می گیرند و فعالیت رادیوتراپی در محدوده تومور قرار می گیرد. با استفاده از این روش، خطر اثرات جانبی در اطراف بافت های سالم بسیار کاهش می یابد.
- افزایش بیماری کنترل شده: به خوبی بر روی تومور اثر می گذارد؛ بنابراین، این روش به خوبی برای کنترل بیماری استفاده می شود و به طور خاص برای افرادی که جراحی برای بازداشتن تومور مناسب نیستند، مفید است.
- کم کردن آسیب به بافت سالم: با تمرکز دقیق پرتو بر روی تومور، بافت های سالم در اطراف تومور کمتر دچار آسیب می شوند.
- دوره بازیافت کوتاه تر: در گسترده ترین استفاده، رادیوتراپی پروتون خصوصا برای بیماران کودک کمترین آسیب ممکن به بافت سالم شناخته شده است، ارگونومیک بودن دستگاه، مدیریت سریع دستگاه، دقت بالای دستگاه و ….
این مزایا محبوبیت رادیوتراپی پروتون را بیشتر کرده اند و با توجه به این که این روش در حال حاضر در بیمارستان های پیشرو در سراسر جهان قابل دسترسی است، می توان انتظار داشت در آینده بیشتر به کار رود.
رادیوتراپی پروتون به چه صورت انجام می شود؟
در رادیوتراپی پروتون از ذرات با بار مثبت یا همان پروتون ها بجای اشعه خای دیگر استفاده می شود. این پروتون ها انرژی بیشتری دارند و با سرعت بالاتری می توانند سلول های معیوب را از بین ببرند. دقت آن ها نیز بسیار بالا استع و بندرت پیش می آید که در حین درمان سلول های سالم آسیبی ببینند.
تفاوت رادیوتراپی پروتون و رادیوتراپی معمول چیست؟
در رادیوتراپی سنتی، از پرتوهای ایکس و گاما برای درمان بیماری استفاده می شود. این پرتوها از یک منبع پرتوزایی مانند کبالت-60 یا ماشینهای رادیوتراپی عمل می کنند. در این روش، پرتوها از خارج بدن بیمار در نقاطی که نیاز به درمان دارند، متمرکز می شوند.
در رادیوتراپی پروتون ، از پرتوهای پروتون برای درمان بیماری استفاده می شود. پروتون ها، خطر کمتری نسبت به اشعه های ایکس و گاما دارند و به دلیل ویژگی های خاص خود، می توانند به طور دقیق تر در فضای اندکی قرار گیرند. به عبارت دیگر، این پرتوها به خوبی محدود به سرطان و بافت طبیعی اطراف آن هستند و بدون آسیب دیدن از آن ها عبور می کنند.
در کل، رادیوتراپی پروتون می تواند بهبود درمان و کاهش خطرات جانبی را در مقایسه با روش های سنتی ارائه دهد. اما به دلیل هزینه های بالایی که مربوط به چنین روشی دارد، در بعضی موارد رادیوتراپی سنتی همچنان به عنوان روش درمان اولیه استفاده می شود.
رادیوتراپی پروتون بهتر است یا رادیوتراپی معمول
رادیوتراپی پروتون و رادیوتراپی معمول هر دو روش درمانی برای بیماری های مختلف اعم از سرطان استفاده می شوند. اما با توجه به ویژگی های آن ها، ممکن است یکی از آن ها برای بیماری خاصی کارآمدتر باشد.
رادیوتراپی پروتون مزایایی مانند کاهش دوز جانبی به بافت های سالم و بهبود درمانی در برخی از بیماری های خاص را دارد. تحقیقات پیشین نیز نشان داده که رادیوتراپی پروتون در درمان برخی از سرطان های خاص، مانند سرطان پستان، سرطان مری، و سرطان پروستات، موفق تر از رادیوتراپی معمول است.
اما در عین حال، رادیوتراپی معمول نیز در درمان بسیاری از سرطان ها کارآمد است و از سوختگی پوستی و دردهای دندانی کوتاه مدت، آسیب ناشی از رادیوتراپی پروتون کمتر است.
بنابراین، بسته به نوع بیماری، مکان و اندازه تومور، و وضعیت فرد مبتلا، پزشکان تصمیم می گیرند کدام یک از این دو روش رادیوتراپی را بهتر استفاده کنند.