داروی اگزالی پلاتین و درمان با اگزالی پلاتین – آروین کلینیک

اگزالی یپلاتین نوعی داروی شیمی درمانی است. به آن الوکساتین نیز می گویند. که‌یک درمان برای سرطان روده و برخی دیگر از انواع سرطان می باشد. شما معمولا اگزالی پلاتین رادرترکیب باسایر داروهای شیمی درمانی مصرف می کنید. بستگی به‌نوع سرطان شما دارد که‌باچه داروهایی آن را دارید.

اگزالی پلاتین یک داروی شیمی درمانی ضد سرطان (“ضد تینئوپلاستیک” یا “سیتوتوکسیک”) است. اگزالی پلاتین به‌عنوان یک “عامل آلکیله کننده” طبقه بندی می شود.  اگزالی پلاتین دارویی است که‌مبتنی بر پلاتین می باشد که‌ازهمان خانواده سیس پلاتین و کربوپلاتین است. که معمولاً درترکیب با فلوئورواوراسیل و لوکوورین در ترکیبی به‌نام فولفوکس برای معالجه سرطان کولورکتال تجویز می شود. درمقایسه با سیس پلاتین، دو گروه آمین با سیکلوهگزیل دیامین برای بهبود فعالیت ضد توموری جایگزین می گردد. لیگاندهای کلر با اگزالاتو بیدنتات مشتق شده از اسید اگزالیک به‌منظور بهبود حلالیت در آب جایگزین می گردد.

نحوه شیمی درمانی با اگزالی پلاتین

شما داروی اگزالی پلاتین را بعنوان چرخه درمان دارید. برنامه درمانی شما بستگی به این دارد که آیا اگزالی پلاتین را به‌تنهایی مصرف میکنید یاباسایر داروهای شیمی درمانی.

اگزالی پلاتین به‌صورت قطره ای درجریان خون شما بصورت داخل وریدی تزریق میشود. هر درمان بین 2 تا 6 ساعت طول میکشد.

میتوانید هر بار که درمان خود را انجام میدهید، آن را ازطریق یک لوله نازک و کوتاه (کانولا) در رگ بازوی خود دریافت نمایید.

شما همچنین میتوانید آن را ازطریق یک خط طولانی – یایک خط مرکزی، یک خط PICC یایک portacath داشته باشید.

اینها لوله های پلاستیکی بلندی هستند که رد طول درمان ثابت باقی میماند و داروها رابه ورید بزرگی درقفسه سینه میرسانند.

 

اگزالی پلاتین در درمان چه نوع سرطان هایی استفاده میشود؟

اگزالی پلاتین برای درمان سرطان روده بزرگ یا رکتوم که‌گسترش یافته می باشد یا متاستازکرده استفاده میشود، این داروی اگزالی پلاتین اغلب درترکیب باسایر داروهای ضد سرطان (فلوئورواوراسیل و لوکوورین) تجویز میشود. اما ممکن است این دارو بر اساس تشخیص پزشک برای دیگر بیماری ها نیز استفاده شود.

طریقه ی مصرف اگزالی پلاتین در دوران بارداری و شیردهی

این درمان ممکن می باشد به‌رشد جنین درداخل رحم آسیب برساند. مهم است که‌در حین درمان با داروی اگزالی پلاتین ، باردار شوید که‌حتما باید قبل از درمان در این رابطه و پیشگیری از بارداری با پزشک خود مشورت نمایید.

زنان نباید حداقل تا 4 ماه پس از پایان درمان باردار شوند. مردان نباید حداقل تا 6 ماه پس از درمان صاحب فرزند شوند.

درطول این درمان از شیر مادر خودداری کنید زیرا ممکن است دارو وارد شیر مادر شود.

نحوه عملکرد داروی اگزالی پلاتین به چه صورت است؟

تومورهای سرطانی با تقسیم سلولی که‌شبیه بافت طبیعی نیستند مشخص میشوند و قابل کنترل نمی باشد. سلول های “عادی” وقتی باسلول های مشابه تماس پیدا میکنند، تقسیم نمی شوند، مکانیزمی که به‌عنوان مهار تماس شناخته میشود. این توانایی درسلول های سرطانی ازدست میرود. سلول های سرطانی دیگر کنترل و تعادل طبیعی راکه تقسیم سلولی راکنترل و محدود می کند، ندارند. فرآیند تقسیم سلولی، چه سلول های طبیعی و چه سلول های سرطانی، ازطریق چرخه سلولی انجام میشود. چرخه سلولی ازمرحله استراحت، ازطریق مراحل رشد فعال، و سپس به میتوز می رود.

توانایی شیمی درمانی بستگی به توانایی توقف تقسیم سلولی درکشتن سلول های سرطانی دارد. اغلب، داروها با آسیب رساندن به RNA یا DNA (که به کی و تقسیم سلولی کمک میکند ) عمل میکند. اگر سلول ها تقسیم نشوند، می میرند. هر چه سلول ها سریعتر تقسیم شوند، احتمال اینکه شیمی درمانی سلول ها راازبین ببرد و باعث کوچک شدن تومور شود، بیشتر میشود. آنها همچنین باعث خود مرگ یا آپوپتوز (خودکشی سلولی) میشوند.

داروهای شیمی درمانی که سلول ها را تنها زمانی که‌درحال تقسیم هستند تحت تأثیر قرار می دهند، خاص چرخه سلولی نامیده می شوند. داروهای شیمی درمانی مانند داروی اگزالی پلاتین که سلول ها رادرحالت استراحت تحت تأثیر قرار میدهند، چرخه سلولی غیراختصاصی نامیده می شوند. زمان‌ بندی شیمی‌درمانی بر اساس نوع سلول‌ها، سرعت تقسیم آن‌ها و زمانی که احتمالاً یک داروی خاص درآن مؤثر است، تنظیم میشود. به این دلیل است که شیمی درمانی معمولاً به‌صورت چرخه ای انجام میشود.

شیمی درمانی در کشتن سلول هایی که به‌سرعت درحال تقسیم شدن هستند مؤثرتر است. متأسفانه شیمی درمانی تفاوت بین سلول های سرطانی و سلول های طبیعی رانمی داند. سلول های “عادی” دوباره رشد میکنند و سالم میشوند، اما در این بین، عوارض جانبی رخ میدهد. سلول های “عادی” که‌تحت تاثیر شیمی درمانی قرار میگیرند، سلول های خون، دهان، معده و روده و فولیکولهای مو هستند. منجر به‌کاهش شمارش خون، زخم های دهان، حالت تهوع، اسهال و یا ریزش مو میشود. داروهای مختلف امکان دارد بر قسمت های مختلف بدن تأثیر بگذارد.

نحوه عملکرد داروی اگزالی پلاتین به چند دسته تقسیم می شود

شیمی درمانی (داروهای ضد نئوپلاستیک) بر اساس نحوه عملکرد آنها برای ازبین بردن سرطان به پنج دسته تقسیم میشود. اگرچه این داروها به‌گروه‌هایی تقسیم میشوند، اما درمیان برخی از داروهای خاص همپوشانی وجود دارد. انواع شیمی درمانی به‌شرح زیر است:

داروی اگزالی پلاتین بعنوان یک عامل آلکیله کننده طبقه بندی میشود. بیشترین فعالیت عوامل آلکیله کننده درمرحله استراحت سلول رخ میدهد. این داروها برای چرخه سلولی غیر اختصاصی هستند. ازعوامل آلکیله کننده انواع مختلفی وجود دارد.

• مشتقات گاز خردل: مکلورتامین، سیکلوفسفامید، کلرامبوسیل، ملفالان و ایفوسفامید.
• اتیلنمین ها: تیوتپا و هگزامتیل ملامین.
• آلکیل سولفونات ها: بوسولفان.
• هیدرازین ها و تریازین ها: آلترتامین، پروکاربازین، داکاربازین و تموزولوماید.
• نیتروزوره ها: کارموستین، لوموستین و استرپتوزوسین. نیتروزوره ها منحصر به‌فرد هستند زیرا بر خلاف اکثر شیمی درمانی، می توانند ازسد خونی مغزی عبور کنند. آنها میتوانند در درمان تومورهای مغزی مفید باشند.
• نمک های فلزی: کربوپلاتین، سیس پلاتین و اگزالیپلاتین.

توجه: به‌هیچ عنوان بصورت خودسرانه و یاباجستجو درسطح اینترنت اقدام به‌مصرف هیچ نوع دارویی نکنید در رابطه بابیماری خود و داروی مناسب حتما با پزشک خود مشورت نمایید.

 

عوارض جانبی رایج داروی اگزالی پلاتین چیست؟

این عوارض جانبی داروی اگزالی پلاتین دربیش از 10 نفر از 100 نفر (بیش از 10٪) رخ میدهد. امکان دارد یک یاچند مورد از آنها راداشته باشید. آنها عبارتند از:

افزایش خطر ابتلا به‌عفونت: افزایش خطر ابتلا به‌عفونت  به‌دلیل افت گلبول های سفید است. علائم شامل تغییر درجه حرارت، درد عضلات، سردرد، احساس سرما و لرز و … است. باتوجه به محل عفونت امکان دارد علائم دیگری نیز داشته باشید.

رنگ پریده و باتنگی نفس به‌نظر میرسد: امکان دارد دچار کم خونی شوید و به دلیل افت گلبول های قرمز خون دچار تنگی نفس شده و رنگ پریده به‌نظر برسید.

کبودی، خونریزی لثه یا خونریزی بینی: این موضوع بدلیل افت تعداد پلاکت ها درخون شما است. که سلول های خونی به‌لخته شدن درزمانی که‌نقطه ای از بدن بریده میشود کمک میکنند. پس از مسواک زدن ممکن است خونریزی لثه داشته باشید. یااحتمالا تعداد زیادی لکه های قرمز ریز یا کبودی روی بازوها یا پاهای خود داشته باشید.

خستگی و ضعف: خستگی و ضعف میتواند درطول درمان و بعد از آن اتفاق بیفتد – انجام تمرینات ملایم هر روز میتواند انرژی شما راحفظ کند. ازکارهای سخت و پرفشار بپرهیزید، زمانی که احساس خستگی کردید استراحت کنید و ازسایرین کمک بخواهید.

بی حسی و گزگز در انگشتان دست یا پا با داروی اگزالی پلاتین : بیشتر مواقع موقتی است و میتواند پس از پایان درمان بهبود یابد. اگر راه رفتن یاانجام کارهای بیهوده مانند انجام دادن دکمه ها برایتان مشکل است، به‌پزشک خود اطلاع دهید.

عوارض داروی اگزالی پلاتین ریزش مو

امکان دارد تمام موهای خود را ازدست بدهید. این شامل مژه ها، ابروها، زیر بغل، پاها و گاهی اوقات موهای ناحیه تناسلی میشود. موهای شما معمولاً پس ازپایان درمان داروی اگزالی پلاتین دوباره رشد میکنند، اما احتمالاً نرم ‌تر میشوند. ممکن است دوباره به‌رنگ دیگری رشد کند یا فرفری ‌تر ازقبل باشد.

تغییرات پوستی از عوارض داروی اگزالی پلاتین

امکان دارد متوجه تغییرات پوستی مانند خشکی، خارش و بثورات مشابه آکنه روی صورت، گردن و تنه خود شوید. اگر دچار هرگونه جوش یا خارش بامصرف داروی اگزالی پلاتین به‌پزشک خود اطلاع دهید. کلر موجود در آب درهنگام شنا میتواند آن را بدتر کند. اگر پوست شما خشک است یا احساس خارش دارید، استفاده ازکرم مرطوب کننده بدون عطر میتواند کمک کننده باشد. باپزشک یا پرستار خود قبل از استفاده ازهرگونه کرم یا لوسیون مشورت کنید. اگر قرار است درمعرض نور خورشید باشید، ازضد آفتاب با فاکتور بالا استفاده کنید.

عوارض داروی اگزالی پلاتین بر روی گوارش چیست

ازدست دادن اشتها: طی درمان سرطان به‌دلایل مختلف ممکن است اشتهای خود را ازدست بدهید. بیماری، تغییرات مزه یاخستگی میتواند شما راازخوردن غذا و نوشیدنی محروم کند.

زخم دهانی: زخم دهانی میتواند دردناک باشند. به‌تمیز نگه داشتن دهان و دندان ها، نوشیدن مایعات زیاد، پرهیز ازغذاهای اسیدی مانند پرتقال، لیمو و گریپ فروت و جویدن آدامس برای مرطوب نگه داشتن دهان کمک میکند.

احساس تهوع: احساس تهوع معمولاً با داروهای ضد تهوع به‌خوبی کنترل می شود. پرهیز ازغذاهای چرب یاسرخ شده، خوردن وعده‌های غذایی کوچک و میان ‌وعده‌ها، نوشیدن آب فراوان و تکنیک‌های تمدد اعصاب همگی می‌توانند کمک کنند.

اسهال یا یبوست: بعد ازمصرف داروی اگزالی پلاتین درصورت اسهال یا یبوست به پزشک یا پرستار خود اطلاع دهید . آنها میتوانند برای کمک به‌شما دارو بدهند.

درد شکم: اگر این مورد را دارید به تیم درمانی خود بگویید. آنها میتوانند علت رابررسی کنند و برای کمک به‌شما دارو بدهند.

افزایش وزن: امکان دارد درحین انجام این درمان وزن اضافه کنید. ممکن است بتوانید با رژیم غذایی و ورزش آن راکنترل کنید. اگر کنترل وزن برایتان مشکل است، به پزشک یا پرستار خود اطلاع دهید.

تغییر چشایی با داروی اگزالی پلاتین : تغییرات مزه  ممکن است باعث شود برخی غذاها و نوشیدنی ها راکنار بگذارید. همچنین ممکن است متوجه شوید که‌طعم برخی ازغذاها بامعمول متفاوت است یاترجیح میدهید غذاهای تندتر بخورید. چند هفته پس ازپایان درمان، طعم شما به‌تدریج به‌حالت عادی باز میگردد.

 

سایر عوارض شایع داروی اگزالی پلاتین

درد: این درمان میتواند باعث درد در عضلات، استخوان ها یا جایی که‌محل تومور است، شود. به‌پزشک یا پرستار خود اطلاع دهید که‌آیا آن رادارید تا به‌شما مسکن بدهند.

تغییرات در سطح قند (گلوکز)، پتاسیم و سدیم درخون شما

سطح گلوکز و سدیم درخون شما ممکن است افزایش یابد و سطح پتاسیم ممکن است کاهش یابد. برای بررسی این موضوع درطول درمان بطور منظم آزمایش خون انجام میدهید.

تب و تشنج: ممکن است دمای بالا (تب) همراه با احساس ناگهانی سرما، لرز و تعریق داشته باشید. حتما دراین زمان باپزشک خود تماس بگیرید تا با تجویز دارو بتواند باعث بهبود شما بشود.

واکنش آلرژیک: ممکن است درحین انفوزیون واکنشی رخ دهد که‌باعث بثورات پوستی، خارش، تورم لب‌ها، صورت یا گلو، مشکلات تنفسی، تب و لرز شود.

التهاب و درد در محل تزریق: هنگامی که‌درحال انجام درمان با داروی اگزالی پلاتین و دریافت تزریق  درجریان خون خود هستید، اگر قرمزی، تورم، درد یا نشتی در محل چکه خود دارید، فوراًبه پرستار خود اطلاع دهید.

سردرد: اگر مدام سردرد دارید به‌پزشک یا پرستار خود اطلاع دهید و گاهی برای کمک به‌شما مسکن تجویز میکنند.

تغییر درنحوه عملکرد کبد شما: امکان دارد تغییرات کبدی معمولا خفیفی داشته باشید که‌بعید است علائم ایجاد کنند. معمولاً پس ازپایان درمان به‌حالت عادی باز میگردند. برای بررسی هر گونه تغییر درنحوه عملکرد کبدتان، آزمایش خون منظمی دارید.

سرفه کردن: ممکن است دچار سرفه یا مشکلات تنفسی شوید. این میتواند به‌دلیل عفونت، مانند ذات الریه یا التهاب ریه ها (پنومونیت) باشد. درصورتیکه ناگهانی دچار تنگی نفس یا سرفه شدید فوراً به‌پزشک یا پرستار خود اطلاع دهید.