سرطان سلول سنگ فرشی چه علائمی دارد؟ و روش درمان آن

کارسینوم سلول سنگفرشی پوست شکل شایعی از سرطان پوست است که در سلول های سنگفرشی که لایه های میانی و بیرونی پوست را تشکیل می دهند، ایجاد می شود. این لایه ها خارجی ترین لایه پوست شماست که سلول های نازک و مسطحی آن را تشکیل میدهد. سلول‌های سنگفرشی نزدیک‌ترین سلول‌ها به سطح پوست شما هستند و هدف آنها پوشش دادن پوست شماست.

کارسینوم سلول سنگفرشی پوست معمولاً عاملی برای تهدید زندگی نیست، اگرچه می تواند تهاجمی باشد. سرطان سلول سنگ فرشی پوست درمان نشده می تواند بزرگ شود یا به سایر قسمت های بدن شما گسترش یابد و عوارض جدی ایجاد کند.

اکثر کارسینوم های سلول سنگفرشی پوست در اثر قرار گرفتن طولانی مدت در معرض اشعه ماوراء بنفش (UV) ناشی از نور خورشید یا تخت های برنزه کننده یا لامپ ها هستند. اجتناب از نور UV به کاهش خطر ابتلا به سرطان سلول سنگ فرشی پوست و سایر اشکال سرطان پوست کمک می کند.

سلول های سنگفرشی در بسیاری از نقاط بدن میتواند یافت شود و سرطان سلول سنگفرشی می تواند در هر جایی که سلول های سنگفرشی یافت می شود رخ دهد؛ مانند ریه ها، غشاهای مخاطی، دستگاه گوارش و مجاری ادراری. همچنین این بیماری قسمت هایی از پوست شما را نیز که اغلب در معرض نور خورشید هستند مانند صورت، گردن یا بازوها هدف قرار میدهد.

علائم سرطان سلول سنگ فرشی

کارسینوم سلول سنگفرشی پوست اغلب در پوست در معرض آفتاب مانند پوست سر، پشت دست ها، گوش ها یا لب ها رخ می دهد. اما می تواند در هر جایی از بدن شما رخ دهد، از جمله داخل دهان، کف پاها و اندام تناسلی شما. این علائم شامل:

• یک ندول سفت و قرمز رنگ، قهوه ای، سیاه، مایل به زرد یا سفید
• برآمدگی گنبدی شکل که شبیه زگیل است.
• زخم صاف و پوسته پوسته
• زخم جدید یا ناحیه برجسته روی یک اسکار یا زخم قدیمی
• یک لکه خشن و پوسته پوسته روی لب شما که ممکن است به یک زخم باز تبدیل شود که بهبود نمیابد.
• زخم قرمز یا لکه خشن در داخل دهان شما
• لکه قرمز، برجسته یا زخم زگیل مانند در مقعد یا روی اندام تناسلی
• خونریزی و خارش

سرطان سلول سنگ فرشی در دهان شما می تواند باعث ایجاد موارد زیر شود:

• زخم های لب یا دهان که خوب نمی شوند
• لکه های زخم یا زبر در دهان شما
• دندان لق
• لکه های سفید یا قرمز
• بلع دردناک

برای درمان سرطان سلول سنگ فرشی چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

اگر زخمی دارید که در عرض دو ماه بهبود نمی یابد یا ضایعه ای دارید که از بین نمی رود، با پزشک خود قرار ملاقات بگذارید.

عوامل خطر در ابتلا به سرطان سلول سنگ فرشی

کارسینوم سلول سنگفرشی پوست زمانی رخ می دهد که سلول های سنگفرشی صاف و نازک در لایه های میانی و بیرونی پوست شما دچارتغییرات یا جهش در DNA خود شوند. DNA سلول حاوی دستورالعمل هایی است که به سلول می گوید چه کاری انجام دهد. جهش ها به سلول های سنگفرشی می گویند که خارج از کنترل رشد کنند و این باعث مرگ سلول های طبیعی و رشد سرطان سلول سنگ فرشی میشود.

با این حال از مهمترین علل ابتلا به سرطان سلول سنگ فرشی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

قرار گرفتن در معرض نور خورشید به دلیل اشعه ماوراء بنفش

گذراندن زمان زیادی در آفتاب به خصوص اگر پوست خود را با لباس یا ضد آفتاب نپوشانید خطر ابتلا به سرطان سلول سنگفرشی پوست را در شما بیشتر افزایش می دهد.همچنین زندگی در مناطق آفتابی یا در ارتفاعات نیز میتواند خطر ابتلا را افزایش دهد.

قرار گرفتن در معرض لامپ های برنزه کننده و تخت های برنزه

استفاده از لامپ ها و تخت های برنزه کننده در سولار به دلیل در بر داشتن اشعه UV میتواند در طولانی مدت خطرناک باشد.

سابقه آفتاب سوختگی

داشتن یک یا چند آفتاب سوختگی تاول دار در دوران کودکی یا نوجوانی، خطر ابتلا به سرطان سلول سنگفرشی پوست را در بزرگسالی افزایش می دهد. همچنین آفتاب سوختگی در بزرگسالی نیز میتواند موجب خطر برای ابتلا به این بیماری باشد.

سابقه شخصی ضایعات پوستی پیش سرطانی

داشتن یک ضایعه پوستی پیش سرطانی، مانند کراتوز اکتینیک یا بیماری بوون

سابقه شخصی سرطان پوست

اگر یک بار به کارسینوم سلول سنگفرشی پوست مبتلا شده اید، احتمال اینکه دوباره به آن مبتلا شوید بسیار بیشتر است.

ضعف در سیستم ایمنی

این شامل افرادی می شود که مبتلا به لوسمی یا لنفوم هستند و کسانی که از داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی استفاده می کنند، مانند کسانی که تحت پیوند عضو قرار گرفته اند.

پوست روشن

هر فردی، صرف نظر از رنگ پوست، ممکن است به سرطان سلول سنگفرشی پوست مبتلا شود. با این حال، داشتن رنگدانه (ملانین) کمتر در پوست شما محافظت کمتری در برابر اشعه های مضر UV می کند و خطر ابتلا را افزایش میدهد. اگر موهای بور یا قرمز و چشمان روشن دارید و به راحتی دچار کک و مک یا آفتاب سوختگی می شوید، احتمال ابتلا به سرطان پوست در شما، از جمله سرطان سلول سنگفرشی، بسیار بیشتر از افرادی با پوست تیره است.

اختلال ژنتیکی نادر

افراد مبتلا به بیماری گزرودرما پیگمنتوزوم در معرض خطر ابتلا به سرطان سلول سنگ فرشی میباشند. این بیماری که نوعی اختلال ژنتیکی محسوب میشود، باعث حساسیت شدید به نور خورشید می شود.

سایر عوامل تاثیر گذار در سرطان سلول سنگ فرشی:

• سن بالا
• جنسیت مذکر
• قرار گرفتن طولانی مدت در معرض مواد شیمیایی مانند آرسنیک در آب
• بیماری بوون، HPV ، HIV یا ایدز
• قرار گرفتن در معرض تشعشع
• ارثی

عوارض ابتلا به سرطان سلول سنگ فرشی

سرطان سلول سنگفرشی پوست درمان نشده می تواند بافت سالم مجاور را از بین ببرد، به غدد لنفاوی یا سایر اندام ها گسترش یابد و در صورت عدم درمان ممکن است کشنده باشد، اگرچه این غیر معمول است. ابتلا به این بیماری به خصوص اگر بیماری عمیق و گسترده باشد شامل موارد زیر میباشد:

• درگیر کردن غشاهای مخاطی مانند لب ها
• ایجاد عوارض شدید در فردی که سیستم ایمنی ضعیفی دارد، مانند فردی که پس از پیوند عضو از دارو استفاده می کند یا افرادی که سرطان خون مزمن دارند.

جلوگیری از سرطان سلول سنگ فرشی

اکثر کارسینوم های سلول سنگفرشی پوست قابل پیشگیری هستند. روش های پیشگیری از ابتلا به این بیماری برای محافظت از پوست:

• اجتناب از قرار گرفتن در معرض نور خورشید در اواسط روز

 برای بسیاری از مردم آمریکای شمالی، پرتوهای خورشید بین ساعت 10 صبح تا 3 بعد از ظهر قوی‌ترین است. فعالیت‌های خارج از منزل را برای ساعات دیگر روز، حتی در زمستان یا زمانی که آسمان ابری است، برنامه‌ریزی کنید.

• در تمام طول سال از ضد آفتاب استفاده کنید.

حتی در روزهای ابری از کرم ضد آفتاب با طیف وسیع با SPF حداقل 30 استفاده کنید و هر دو ساعت یکبار یا بیشتر اگر در حال شنا هستید یا عرق می کنید، مجدد استفاده کنید.

• لباس محافظ بپوشید.

پوست خود را با لباس‌های تیره و محکم که دست‌ها و پاهای شما را می‌پوشاند، و یک کلاه لبه‌دار بپوشانید.

• از سولاریوم خودداری کنید.

تخت های برنزه کننده در سولاریوم اشعه ماوراء بنفش ساطع می کنند و می توانند خطر ابتلا به سرطان سلول سنگ فرشی را افزایش دهند.

• پوست خود را به طور منظم بررسی کنید و در صورت مشاهده هر گونه تغییرات با پزشک خود مشورت کنید.

پوست خود را اغلب از نظر رشد پوست جدید یا تغییر در خال‌های موجود، کک و مک، برآمدگی‌ها و خال‌های مادرزادی بررسی کنید. همچنین با کمک آینه، صورت، گردن، گوش ها و پوست سر، قفسه سینه و تنه و زیر بازوها و دستان، پشت پاها و پاهای خود را از جمله کف پا و فاصله بین انگشتان پا را بررسی کنید. همچنین ناحیه تناسلی را نیز بررسی کنید. سالی یکبار برای بررسی پوست کل بدن به متخصص پوست مراجعه کنید.

تشخیص سرطان سلول سنگفرشی

پزشک معالج شما برای تشخیص باید حتما از موارد زیر اطلاع داشته باشد:

• سوابق پزشکی بیمار
• سابقه آفتاب سوختگی شدید یا برنزه شدن داخل منزل یا سالن
• داشتن درد یا علائم دیگر
• زمان ظاهر شدن این علائم برای اولین بار
• انجام معاینه فیزیکی برای بررسی اندازه، شکل، رنگ و بافت لکه
• بررسی تمام نقاط بدن
• بررسی تمامی غدد لنفاوی  تا مطمئن شوید که بزرگتر یا سخت تر از حد طبیعی نیستند.

اگر پزشک شما فکر می‌کند که یک برآمدگی مشکوک به نظر می‌رسد، با استفاده از بیوپسی نمونه‌ای از آن را برای بررسی بیشتر به آزمایشگاه ارسال میکند. بیوپسی معمولاً شامل برداشتن بخش بسیار کوچکی از پوست آسیب دیده است. اما در برخی موارد، پزشک ممکن است نیاز به برداشتن قسمت بزرگتر یا تمام آن برای آزمایش داشته باشد.

نوع درمان در سرطان سلول سنگ فرشی چگونه تعیین میشود؟

• میزان گستردگی و شدت سرطان شما و همچنین مقدار پیشرفت آن
• سن شما
• سلامت کلی شما
• محلی که درگیر بیماری شده

انواع روش های درمان سرطان سلول سنگ فرشی

• جراحی میکروگرافیک یا mohs

در جراحی Mohs ، پزشک از یک چاقوی جراحی برای برداشتن پوست غیر طبیعی و برخی از بافت های اطراف استفاده می کند. نمونه بلافاصله زیر میکروسکوپ بررسی می شود. اگر سلول های سرطانی در نمونه وجود داشته باشد، این فرآیند تا زمانی که سلول های سرطانی پیدا شود، تکرار می شود.

• جراحی اکسیزیونال

در طی جراحی اکسیزیون، پزشک شما سلول های سرطانی و همچنین لایه نازکی از پوست سالم در ناحیه اطراف را برمی دارد. سپس نمونه به آزمایشگاه فرستاده می‌شود تا اطمینان حاصل شود که کل ناحیه سرطانی برداشته شده است.

• جراحی برق

این روش الکترودیکاسیون و کورتاژ نیز نامیده می شود؛ الکتروسرجری شامل خراش دادن سلول های سرطانی و سوزاندن پوست برای از بین بردن آن ها است. این فرآیند معمولاً بیش از یک بار برای اطمینان از درمان کامل و حذف کامل سرطان سلول سنگ فرشی انجام می شود.

• کرایوسرجری

در طول کرایوسرجری، پزشک از نیتروژن مایع برای انجماد و تخریب بافت سرطانی استفاده می کند. مانند جراحی الکتریکی، این درمان نیز چندین بار تکرار می شود تا اطمینان حاصل شود که تمام بافت سرطانی از بین رفته است.

• تابش – تشعشع

با تشعشع، اشعه ایکس با انرژی و قدرت بالا به سلول های سرطانی ساطع میشود و آن ها را از بین می برد. این درمان به صورت خارجی توسط دستگاهی انجام می شود که پرتوها را به سمت ناحیه آسیب دیده هدف قرار می دهد. تابش اغلب چندین بار در هفته به مدت چند هفته انجام می شود.

• درمان فوتودینامیک

 درمان فوتودینامیک شامل استفاده از یک ماده حساس کننده به نور در نواحی سرطانی است.  در ابتدا ناحیه مورد نظر تحت درمان دارویی قرار میگیرد و سپس بعد از 1 الی 3 ساعت  برای چند دقیقه در معرض نور شدید قرار می گیرد. این نور یا پرتو، داروی استفاده شده را فعال می کند و سلول های غیر طبیعی را از بین می برد.

• تجویز داروهای سیستمیک