شیمی درمانی سرطان روده چیست؟چند مرحله دارد؟ – آروین کلینیک
شیمی درمانی شامل درمان با داروهای ضد سرطان است که ممکن است به داخل ورید تزریق شود یا بوسیله دهان مصرف شود. این داروها از طریق جریان خون عبور میکنند و به‌اکثر نقاط بدن میرسند. شیمی درمانی سرطان روده اغلب جهت درمان سرطان کولورکتال استفاده میشود.
شیمی تراپی ممکن است در زمان های مختلف در طول درمان کنسرکولورکتال استفاده شود:
- شیمی درمانی کمکی بعد جراحی داده میشود. هدف انجام این نوع آن است که چنانچه بعد جراحی تومور در بدن بجا مانده باشد به راحتی و بطور کامل از بین برود.
- شیمی درمانی نئوادجوانت گاهی اوقات همراه با کموتراپی انجام میشود و قبل عمل جراحی برای کوچک کردن تومور و از بین بردن راحتتر آن داده میشود و اغلب برای درمان از آن استفاده میشود.
- برای تومور های پیشرفته که به سایر اندام ها مانند کبد گسترش یافته اند، از کموتراپی میتوان برای کوچک کردن تومورها و کاهش مشکلات ناشی از آن استفاده کرد. در حالیکه به‌احتمال زیاد کنسر را درمان نمیکند، این اغلب به‌افراد کمک میکند تا احساس بهتری داشته باشند.
آیا شیمی درمانی سرطان روده در مراحل اولیه نیز انجام میگیرد؟
39 درصد سرطانهای روده همان مراحل اولیه بهبود میابند و رایجترین درمان برای کنسر روده در مراحل اولیه آن جراحی میباشد. برخی بیمارانی که در مراحل اولیه بیماری هستند نیز ممکن است برای درمان کامل نیاز به کموتراپی بعد جراحی داشته باشند. میزان بقا بعد کموتراپی برای افراد مبتلا به کنسر روده در مراحل اولیه تا 90 درصد میباشد.
شیمی درمانی سرطان روده در مراحل پیشرفته
زمانیکه کنسر روده گسترش پیدا کرد، معمولا اولین جایی که‌آلوده خواهد کرد کبد میباشد. همچنین ممکن است کنسر روده به ریه ها، مغزو غدد لنفاوی و بافت های مجاور گسترش یابد. برای افرادی که به کنسر روده پیشرفته مبتلا شده باشند درصد بقا تنها 14 درصد میباشد به‌این معنی هست تا % 14 ممکن است تا 5 سال یا بیشتر زنده باشند.
اگر کنسر روده به غدد لنفاوی مجاور سرایت کرده باشد و دیگر ارگان ها سالم باشند ممکن است شیمی درمانی سرطان روده همراه و یا بعد جراحی انجام شود. اما چنانچه سلول معیوب به‌دیگر ارگان ها نیز گسترش یافته باشد ممکن است برای درمان شیمی تراپی جز درمان های دائمی باشد مخصوصا زمانیکه جراحی موفق به درمان کامل کنسر نباشد. زمانیکه سلول های معیوب بصورت تومور های ریز دربدن انتشار یافته باشد ممکن است از جراحی برای افزایش سن بقا بیمار استفاده شود.
بر چه اساسی نوع شیمی درمانی سرطان روده مشخص خواهد شد؟
شیمی تراپی با روش های مختلف و تعداد جلسات متفاوت درهر فرد انجام میشود نوع انجام آن در هر فرد بستگی دارد که عبارتند:
- سلامت عمومی
- سابقه دارویی شما مانند مصرف ویتامین و مکمل ها
- دیگر شرایط مانند نوع توده و مقدار گسترش آن
بر اساس نوع شیمی درمانی سرطان روده که‌انجام میدهید پزشک و تیم پزشکی شما ممکن است برایتان غذا و یا نوشیدنی هایی که مجاز به‌دریافت آنها هستید را توصیه کنید. دوره درمانی کنسر روده معمولا بین 2 تا 3 هفته طول میکشد و تا شروع دوره بعدی مدتی استراحت خواهید داشت تا بدن بتواند مجددا انرژی تحلیل رفته خود را بدست آورد .
دوره و داروهای مورد نیاز در شیمی درمانی سرطان روده
ممکن است پزشک از داروهای زیر در معالجه کنسر روده استفاده نماید:
- 5-فلوئورواوراسیل (5-FU)
- ایرینوتکان (Camptosar)
- اگزالی پلاتین (الوکساتین)
- تری فلوریدین و تیپیراسیل (Lonsurf)
- کپسیتابین (Xeloda)
افراد معمولاً داروهای شیمی درمانی سرطان روده بزرگ را در داخل ورید در بیمارستان، کلینیک یا مرکز انفوزیون تخصصی تجویز میکنند. پزشکان ممکن است این کار را بوسیله تزریق چند دقیقه ای یا انفوزیون طی چند ساعت انجام دهند.
فرد شیمی درمانی سرطان روده را درچرخه هایی دریافت میکند و بعد آن دوره هایی استراحت میکند تا زمان لازم جهت بهبودی مهیا شود. معمولا، بسته به‌داروی تراپی درمانی، سیکل ها 2 تا 3 هفته طول میکشد. پزشکان برخی داروها را فقط همان روز اول چرخه تجویز میکنند، یا ممکن است دارو را برای چند روز متوالی یا هفتگی تجویز کنند. درپایان چرخه، برنامه مجدد تکرار خواهد شد.
پزشکان از شیمی تراپی نئوادجوانت جهت کوچک کردن تومور قبل جراحی و کموتراپی کمکی بعد جراحی برای تهاجم به سلول های باقی مانده استفاده میکنند. برنامه دوز شیمی تراپی کمکی یا نئوادجوانت بسته به نوع دارو، 3 تا 6 ماه طول میکشد.
گاهی اوقات پزشکان از کموتراپی کنار پرتودرمانی نیز استفاده میکنند. آنها این کار را هنگامی انجام میدهند که فرد جهت جراحی یا کمک به معالجه کنسر غیرقابل جراحی به بیمارستان میرود.
طول درمان برای مراحل پیشرفته کنسر روده بزرگ با موفقیت درمان و میزان تحمل عوارض جانبی توسط فرد بستگی دارد.
عوارض جانبی احتمالی شیمی درمانی سرطان روده
داروهای شیمی تراپی در درمان کنسر روده بکار میروند سلول هایی که بدون کنترل رشد میکنند میتوانند از بین بروند.
همانطور که میدانید داروها روی سلول‌های معیوب اثر میگذارند، ممکن است سلول‌های سالم و دارای تقسیم سریع، من جمله سلول‌های مغز استخوان، فولیکول‌های مو و سلول‌هایی که دهان و دستگاه گوارش او را پوشانده‌اند، بکشند.
بعد اتمام شیمی درمانی سرطان روده اغلب موارد عوارض جانبی نیز بهبود یافته و از بین خواهند رفت.
ممکن است بیمارها حین معالجه عوارض جانبی زیر را تجربه نمایند:
- تهوع
- استفراغ
- اسهال
- زخم دهان
- ریختن مو
- بثورات روی دست و پا
مسئولیت مغز استخوان تولید سلول های خونی است. با توجه به‌این ممکن است کموتراپی روی مغز استخوان تاثیر بگذارد امکان دارد باعث ایجاد برخی عوارض جانبی شود مثل:
- کاهش پلاکت خون، میتواند خطر خونریزی یا کبودی را در اثر صدمات جزئی افزایش دهد.
- کاهش تعداد گلبول های سفید با کاهش آن عفونت دربدن نی زافزایش میابد.
- کاهش تعداد گلبول های سفید، باعث کم خونی حاد و خستگی میشود.
شیمی درمانی سرطان روده چگونه باعث درمان کنسر میشود؟
کموتراپی سنتی یا استاندارد با تداخل درتوانایی رشد و تقسیم سلول های معیوب، کنسر را درمان میکند. داروها این کار را با ایجاد اختلال درچرخه تقسیم سلولی خود انجام میدهند.
تقسیم سلولی زمانی رخ میدهد که سلول ها از کروموزوم های خود کپی میکنند و دو قسمت میشوند. بسیاری از مولکول ها، پروتئین ها و ژن ها با هم کار میکنند تا سلول به دو قسمت تقسیم کنند، بنابراین روش های زیادی برای برهم زدن این چرخه تقسیم بیش از حد وجود دارد.
در بسیاری موارد، این داروها به کل بدن اعمال میشوند و به‌آن درمان سیستمیک میگویند. کموتراپی سیستمیک میتواند سلول های معیوبی که قبلاً گسترش یافته و پزشکان هنوز پیدا نکرده اند، بکشد. اما همچنین میتواند عوارض جانبی گسترده ای ایجاد کند و بر دستگاه گوارش، سیستم ایمنی، مو، پوست و ناخن ها تأثیر میگذارد.
پزشکان شیمی درمانی سرطان روده به سه روش زیر انجام میدهند:
درمان : تا حد امکان سلول و تومورها را میکشند و از رشد مجدد آنها جلوگیری میکنند.
کنترل : با کوچک کردن سلول های معیوب جلوی رشد و عود مجدد آنها گرفته میشود.
کند کردن روند‌سرطان: با کاهش علائم و کاهش درد نقش تسکینی ایفا میکند.
داروهای کموتراپی را میتوان بوسیله یک لوله (IV) که داروی مایع را وارد خون میکند یا به شکل قرص تجویز کرد.
سرطان روده در طول شیمی درمانی میتواند گسترش یابد؟
کموتراپی، قدیمی ترین و موفق ترین روش درمان سرطان‌‌میباشد، اما همیشه نیز جواب نمیدهد. با این وجود، بله، کنسر میتواند حین شیمی درمانی سرطان روده گسترش یابد. گسترش میتواند به‌این معنی باشد که تومور به رشد خود ادامه میدهد، یا اینکه تومور اصلی کوچک می شود، اما‌سرطان متاستاز میدهد و تومورهایی ،درنواحی دیگر بدن تشکیل میدهد.
کنسرهای پیشرفته معمولا بصورت موضعی به بافت ها و غدد لنفاوی دیگر گسترش یافته اند یا به‌اندام های دیگر متاستاز داده اند، میتوان گفت سخت ترین کنسرها هستند. شیمی تراپی امکان دارد جهت کوچک کردن یا نابودی سرطانهای پیشرفته و متاستاز کارایی نداشته باشد.
در این موارد، کنسر شما میتواند حین درمان کموتراپی به رشد و گسترش ادامه دهد. گاهی اوقات امکان دارد پزشک روشش را عوض کند و یا از دیگر روش های شیمی درمانی سرطان روده استفاده کند تا درمان اصولی تر و بهتر انجام شود.
برخی کنسرها حین درمان گسترش مییابند و دچار تغییراتی میشوند که آنها را مقابل آن مقاوم میکند. این تغییرات میتواند مستقیماً و پاسخ به داروهای شیمی تراپی باشد یا امکان دارد قبلاً داخل تومورها وجود داشته باشد. سلول های معیوب مقاوم می توانند مجدد باعث عود بیماری شوند.
کموتراپی همچنین التهاب ایجاد میکند و باعث نفوذپذیری عروق خونی میشود. و میتواند حرکت سلول های تومور به داخل خون یا عروق لنفاوی و گسترش آن را آسان تر کند.
سلول های اطراف تومور امکان دارد با آزاد کردن مواد شیمیایی که از سلول های تومور محافظت میکنند به داروهای کموتراپی پاسخ دهند.