شیمی درمانی سرطان خون چگونه انجام میشود؟ – آروین کلینیک

شیمی درمانی سرطان خون بمعنای کشتن سلول های سرطانی بوسیله داروهای شیمیایی است.

کموتراپی اغلب بطور مستقیم در داخل ورید انجام میشود. این داروها میتوانند در رگ حرکت کنند و سلول های سرطانی را در هر قسمتی از بدن از بین ببرند.به اینگونه شیمی درمانی وریدی (IV) میگویند.

معمولاً داروی شیمی‌ درمانی در کیسه‌ای از مایع قرار دارد (مانند سرم) که دارو ازطریق لوله‌ای است که ازآن بیرون میآید وبه داخل سیاهرگ دست، بازو یا قفسه سینه تزریق میشود. امکان دارد چندین ساعت طول بکشد تا کموتراپی در وریدبه این روش انجام شود، یا گاهی اوقات بیش از یک روز. بسیاری ازافراد کموتراپی رابه صورت سرپایی انجام میدهندبه این معنی که شما نیازی به بستری شدن در بیمارستان ندارید.

شیمی درمانی، همچنین میتواند بصورت قرص، گاهی بعنوان یک دوره درمان یا گاهی بعنوان یک درمان طولانی مدت انجام شود.

شیمی درمانی سرطان خون اغلب بصورت چرخه ای انجام میشود. یک چرخه شامل انجام چند جلسه درمان و سپس یک دوره استراحت بدون درمان است. بعنوان مثال، شما ممکن است یک بار در روزبه مدت پنج روز کموتراپی کنید و سپس سه هفته بدون درمان باشید. این یک چرخه یا همان سیکل درمان است. تعداد سیکل‌های شما و آنچه شامل آن‌ها میشود به نوع سرطان خون و داروهایی که دارید بستگی دارد.

شیمی درمانی با حمله به سلول هایی که به سرعت تقسیم میشوند و اصطلاحا سرطانی هستند آنها را از بین میبرد اما برخی از سلول های سالم بدن نیز سرعت تقسیم بالایی دارند و توسط داروی شیمیایی ممکن است از بین بروند و این موضوع باعث بروز عوارض جانبی میشود.

شیمی درمانی داخل نخاعی و سرطان خون

شیمی درمانی منظم معمولاًبه مغز و نخاع (سیستم عصبی مرکزی یا CNS) نمیرسد، که میتواند مکانی برای مخفی شدن سلول های سرطانی باشد. در صورت نیاز، میتوانیم با تزریق داروبه مایع مغزی نخاعی، که کموتراپی داخل نخاعی نامیده میشود، از آن جلوگیری کنیم.

شیمی درمانی سرطان خون در لوسمی میلوئید حاد

شیمی درمانی با استفاده از داروهای ضد سرطان است که به داخل ورید، زیر پوست یا مایع مغزی نخاعی  تزریق میشود، یا داروهایی که از طریق دهان برای تخریب یا کنترل سلول های سرطانی مصرف میشوند باعث بهبود سرطان خون میشود. این داروهابجز زمانی که به مایع مغزی نخاغی داده میشوند، وارد رگ میشوند وبه تمام نواحی بدن میرسند و این درمان را برای سرطانهایی مانند لوسمی که در سراسر بدن پخش میشوند مفید میکند.

کموتراپی درمان اصلی برای اکثر افراد مبتلابه لوسمی میلوئید حاد است. کموتراپی شدید ممکن است برای بیمارانی که سلامت ضعیفی دارند توصیه نشود، اما سن بالابه خودی خود مانعی برای دریافت شیمی درمانی نیست.

شیمی درمانی چگونه انجام میشود؟

سلول های طبیعی و سالم دریک الگوی کنترل شده تقسیم و رشد میکنند. ازطرف دیگر سلول های سرطانی بطور غیرقابل کنترل و بدون هیچ الگوی رشد میکنند. هنگامیکه یک سلول سرطانی با یک سلول طبیعی تماس پیدا میکند، سلول سرطانی بارها از خود کپی میکند و بدن را با سلول های سرطانی سنگین میکند.

در شیمی درمانی سرطان خون همه داروهای کموتراپی با توانایی سلول های سرطانی برای رشد یا تکثیر تداخل میکنند. گروه های مختلف داروهابه روش های مختلف به سلول های سرطانی آسیب میرسانند.به همین دلیل ضروری است که بیماری بطور دقیق تشخیص داده شود: داروهای شیمی درمانی خاص فقط برای انواع خاصی ازسلول های بیماری استفاده میشود.

چگونه داروی شیمی درمانی سرطان خون به بیمار داده میشود؟

در شیمی درمانی سرطان خون گاهی اوقات داروها را میتوان بشکل قرص، کپسول یا مایع بلعید. اما در بیشتر موارد، داروها را از طریق یک کاتتر یا خط مرکزی دریافت میکنید – دستگاه کوچکی که در یکی ازوریدهای شما، معمولاً درقسمت بالای قفسه سینه، با ایجاد یک برش جراحی کوچک قرار میگیرد. کاتتر میتواند هفته ها یا ماه ها درجای خود بماند.

پزشک یا پرستار شما از کاتتر – یک لوله نازک و انعطاف پذیر یا خط داخل وریدی (IV) – برای رساندن داروها بطور مستقیم به رگهای شما استفاده میکند. استفاده ازکاتتربه جای قرار دادن مکرر سوزن IV میتواندبه جلوگیری ازعفونت و تحریک کمک کند و ممکن است راحت تر باشد.

انتخاب بهترین مرکز شیمی درمانی سرطان خون

انتخاب یک مرکز مناسب برای شیمی درمانی میتواند تاثیر چشمگیری را بر روند درمان سرطان خون شما بگذارد. اولین وظیفه شما بعنوان بیمار و یا خانواده بیمار انتخاب یک مکان مناسب برای کموتراپی است تا علاوه بر داشتن متخصصان آنکولوژی دسترسی خوبی نیز داشته باشد. کلینیک آروین اولین مرکز تخصصی کموتراپی درتهران میباشد که تمامی پزشکان آن از متخصصین خون و آنکولوژی برتر تهران بوده و کموتراپی نیز زیر نظر همین پزشکان انجام خواهد شد، تا درمان بدون کوچکترین مشکلی و بدرتی انجام شود.

ممکن است با توجه بدلایل زیر بدنبال یک مرکز مناسب برای شیمی درمانی سرطان خون باشید:

• درحال حاضر آزمایشاتی را مبنی بر انجام کموتراپی انجام میدهید.
• اخیراًبه  این بیماری مبتلا شده اید و میخواهید نظر دیگر پزشکان را هم بدانید.
• درحال درمان هستید اما بدنبال مکان های بهتری هستید.
• بیماریتان عود کرده و میخواهیدبه یک پزشک بهتر مراجعه نمایید.
• متخصصانی که به آنها مراجعه کرده اید هر یک نظرات متفاوت و گیج کننده ای را ارائه داده اند.

شیمی درمانی سرطان خون با توجه به نوع کنسر

شیمی درمانی سرطان خون شامل مصرف داروهایی است که سلولهای غیر طبیعی را ازبین میبرند. این داروها معمولاً بصورت داخل وریدی یا خوراکی تجویز میشوند. هنگامیکه دارو وارد بدن میشود، درسراسر بدن توزیع میشود.

درلوسمی لنفوبلاستیک حاد،به بیمار داروهای کموتراپی داده میشود تا سلولهای لوسمی را ازبین ببرند و علائم را بطور کامل کاهش دهند. این مرحله ازدرمان القایی نامیده میشود. سپس مرحله تثبیت آغاز میشود، زمانیکه داروهابه منظور خلاص شدن ازشر سلولهای غیر طبیعی باقی مانده تجویز میشوند. بعنوان بخشی ازدرمان نگهدارنده، بیماران دوزهای کمی ازداروهای کموتراپی را برای چندین سال مصرف میکنند. این به شما اجازه میدهد تا سلولهای غیر طبیعی را بطور کامل از بین ببرید.

لوسمی میلوئیدی به روشی مشابه درمان میشود، فقط برای بیماران دوزهای بالاتری ازداروها تجویز میشود.

درمان شیمی درمانی گاهی منجربه عوارضی مانند عفونت و خونریزی میشود، بنابراین اغلب برای بیماران آنتی بیوتیک ها و سایر داروها تجویز میشود تابه بدن کمک کنند تا با آن مقابله کند.  عوارض جانبی ازبین میروند و بدن پس ازپایان دوره کموتراپی بهبود مییابد.

شیمی درمانی سرطان خون در کلینیک آروین

درمرکز آنکولوژی آروین پزشکان فوق تخصص شخصا وبا توجه به موارد زیر شیمی درمانی راتجویز میکنند:

• شرایط سلامتی بیمار
• هدف ازدرمان
• حساسیت دارویی
• سابقه بیماری
• مدت زمان ابتلا
• میزان گسترش
• سن

تیم درمان شما بهترین داروها راازبین تعداد زیادی دارو و مناسب با وضعیت جسمانی بیمار انتخاب میکنند و بسته به نوع  بیمار درمان رابصورت تزریقی و یا خوراکی دریافت میکنند.

شیمی درمانی سرطان خون بصورت چرخه ای میباشد و بیماران بعد ازگذراندن یک دوره استراحت کرده و مجددا درمان ازسر گرفته میشود.پزشکان اغلب برای درمان بهتر شیمی درمانی راهمراه با رادیوتراپی و استروئیدها انجام میدهند.

شیمی درمانی سرطان خون در مراحل مختلف

انتخاب استراتژی جهت درمان تا حد زیادی بر اساس مرحله بیماری تعیین میشودکه علائم آن رامیتوان باآزمایشهای آزمایشگاهی بیمار مشخص کرد. نکته مهم این واقعیت احتمالی است که انکولوژیست درصورتیکه ازتأثیر مثبت آن بر بدن مطمئن نباشد ازتجویز شیمی درمانی خودداری میکند. علاوه بر این، پزشکی مدرن داده های آماری درمورد نتایج خاص اثرات داروها بر بدن دریک مرحله یا مرحله دیگر ازآسیب شناسی ندارد.

بسته به علائم مشاهده شده، متخصصان میتوانند درمورد مراحل زیر توسعه بیماری انکولوژیک صحبت کنند:

• مرحله اولیه، زمانیکه علائم خفیف هستند. دراین مرحله بدلیل عدم توانایی درپیش بینی دقیق نتیجه درمان از شیمی درمانی استفاده نمیشود. علاوه بر این، میتوان روند پاتولوژیک رادر مرحله صفر یا اولیه باکمک درمان محافظه کارانه که برای بدن بیمار ملایم تر است رانیز متوقف کرد.
• مرحله گسترش یافته، دراین مرحله، شیمی درمانی جهت بازگرداندن سلامت ازدست رفته، بهبود رفاه، تعلیق فرآیندهای افزایش تولید گلبولهای سفید و انتقال ازمرحله حاد بیماری به مرحله بهبودی ضروری است. علاوه بر این، دراین مرحله، کموتراپی میتواندبا انکوپاتولوژی مقابله کند و احتمال عود آن رادر آینده قابل پیش بینی کاهش دهد.
• مرحله ترمینال دراین مرحله،کموتراپی بیشتر ماهیت حمایتی مراقبت تسکینی دارد وبه مقابله بادرد، اختلالات شدید درعملکرد اندامهای داخلی، خطر احتمالی شکست آنها و سایر علائم منفی بیماری کمک میکند.

یک تاکتیک رایج، تجویز کموتراپی برای سرطان خون پس ازشروع مرحله بحران انفجار است. دو ماه دوره جهت بهبودی طولانی مدت کافی است وبه بدن بیمار کمک میکند حداقل تا حدی پس ازشکست دادن یک بیماری خطرناک بهبود یابد.

یادآوری این نکته مهم است که استفاده ازداروهای قوی درطول کموتراپی منجر به ازبین رفتن سلولهای خونی جهش یافته و سالم میشود. نتیجه بصورت عوارض جانبی مختلف ظاهر میشود که بامصرف داروهای مناسب وبا رعایت دقیق توصیه های پزشک معالج برطرف میشود.

شایع ترین نتایج منفی شیمی درمانی سرطان خون چیست؟

برای بیماران مرد، یک پیامد ناخوشایند شیمی درمانی میتواند نقض عملکرد تولید مثل تا ناباروری باشد. راه حل مشکل میتواند تحویل مایع منی جهت حفظ بعدی آن و روش لقاح مصنوعی باشد. زنان ممکن است آمنوره، ظاهر شدن علائم تغییرات یائسگی، گرگرفتگی، بی نظمی قاعدگی و غیره را تجربه کنند. برخی ازعوارض پس ازاتمام دوره ازبین میروند اما برخی ازآنها عواقب جبران ناپذیری دارند که باید قبل ازشروع دوره به بیمار اطلاع داده شود. درهمان زمان، متخصص توضیح میدهد که چه تعداد دوره شیمی درمانی سرطان خون تجویز میشود و چه روشی برای درمان انجام میشود

• کند کردن روند تولید سلولهای خونی جدید – گلبولهای قرمز، لکوسیت ها، پلاکت ها، کاهش تعداد و سرعت رشد آنها، که بر ترکیب خونی و تغذیه اندامهای داخلی و بافتهای بدن بیمار تأثیر میگذارد. درزمینه سرطان ممکن است لکوپنی، کم‌خونی، ترومبوسیتوپنی ایجاد شود.
• اثر منفی بر روی فولیکولهای موکه بدلیل آن موهای بیمار نازک میشود و میریزد. بااین حال، پس ازاتمام دوره شیمی درمانی رشد آنها بتدریج ترمیم میشود.
• اثر نامطلوب بر ساختار و ترکیب شیمیایی غشای مخاطی دستگاه گوارش منجربه اختلال درعملکرد اندامهای داخلی دستگاه گوارش میشود. بیمار ممکن است ازدست دادن اشتها، استفراغ، زخمهای دهان، اسهال سیستمیک و غیره را تجربه کند.