رادیوتراپی سرطان مثانه تاثیرگذاری و انواع آن – آروین کلینیک
رادیوتراپی سرطان مثانه استفاده ازپرتوهای نافذ امواج پرانرژی یا جریان‌هایی ازذرات به نام پرتو برای درمان بیماری است. پرتودرمانی توانایی رشد و تقسیم سلول های سرطانی رااز بین میبرد.
جهت درمان کنسر مثانه میتوان از رادیوتراپی استفاده کرد. مطالعاتی وجود داردکه به بررسی استفاده ازپرتودرمانی قبل ازعمل جراحی برای کنسر مثانه میپردازد. درمواقع دیگر، زمانیکه بیمار نمیتواند مقاومت کند یا نمیخواهد تحت درمان جراحی قرار گیرد، ازاین راه استفاده میشود. رادیوتراپی همچنین ممکن است همراه با انواع دیگر درمان کنسر مثانه ، ازجمله جراحی ، شیمی درمانی ویا ایمونوتراپی ، زمانیکه جراحی به تنهایی قادربه حذف و کنترل کنسر مثانه نباشد، استفاده شود.
انواع رادیوتراپی برای سرطان مثانه
برای درمان کنسر مثانه میتوان از رادیوتراپی خارجی استفاده کرد. در رادیوتراپی خارجی، پرتوها مستقیماً به سمت تومور ازخارج ازبدن نشانه میروند. پرتودرمانی خارجی معمولاً بصورت سرپایی بمدت سه تا پنج دقیقه، پنج روز درهفته، درطول پنج تا هفت هفته انجام میشود.
رادیوتراپی سرطان مثانه تا چه انداره تاثیر گذار است؟
رادیوتراپی ممکن است یک نوع معالجه موثر برای کنسر مثانه سطحی باشد. با این حال، بعنوان یک درمان منفرد برای کنسر مثانه مهاجم کمتر موثر است. درواقع، تنها 20 تا 30 درصد ازبیمارانی که به تنهایی برای کنسر مثانه تهاجمی اشعه دریافت میکنند، بهبود مییابند. رادیوتراپی برای کنسر تهاجمی مثانه زمانی موثرتر است که همراه با سایر انواع معالجه مانند جراحی، شیمی درمانی و یا ایمونوتراپی انجام شود.
تغذیه در رادیوتراپی سرطان مثانه
اثرات رادیوتراپی بر روی بدن بسته به ناحیه تحت تابش بسیار متنوع است. اگر ناحیه درمجرای گوارشی یا نزدیک آن قرار گرفته باشد، اغلب عواقب منفی بیشتری وجود دارد که ازتغذیه مناسب فرد جلوگیری میکند.
خشکی دهان یا غشاهای مخاطی داخلی و التهاب را میتوان با مصرف موارد زیر بهبود بخشید:
- غذاهای سرد و منجمد.
- بافت های نرم و خرد شده.
- غذاهای غنی از کاروتنوئیدها: هویج، کدو تنبل، انبه.
- روغن زیتون خام.
- مکمل های غذایی: باکتری های اسید لاکتیک، مخمر آبجو، روغن گل مغربی و امگا 3
چه زمانی از رادیوتراپی سرطان مثانه استفاده میشود؟
زمانی میتوان از رادیوتراپی سرطان مثانه استفاده کردکه:
- بعنوان بخشی ازدرمان های کنسر اولیه پس ازجراحی درزمانی که کل مثانه برداشته نشود.
- بعنوان بخشی ازدرمان اصلی برای افراد مبتلابه کنسر در مراحل اولیه که نمیتوانند جراحی ویا شیمی درمانی انجام دهند.
- جهت جلوگیری ازسیستکتومی (جراحی که برای برداشتن مثانه انجام میشود)
- بعنوان درمان کنسر پیشرفته مثانه که به دیگر نقاط هم گسترش یافته.
- برای کمک به پیشگیری یادرمان علائم ناشی از کنسر پیشرفته مثانه
رادیوتراپی سرطان مثانه اغلب با شیمی درمانی انجام میشود تابه موثرتر شدن پرتو درمانی کمک کند.
رادیوتراپی سرطان مثانه به چه صورت انجام میشود؟
نوع پرتویی که اغلب برای رادیوتراپی سرطان مثانه استفاده میشود، رادیوتراپی خارجی نامیده میشود . دراین درمان، تابش ازمنبعی خارج ازبدن به سمت کنسر هدایت میشود.
قبل ازشروع درمان، تیم رادیوتراپی مثانه شما اندازه گیری های دقیقی جهت شناسایی زوایای دقیق برای ارسال پرتو و دوزهای مناسب تابش انجام میدهد. این جلسه برنامه ریزی که شبیه سازی نامیده میشود ، معمولاً شامل تست های تصویربرداری مانند اسکن سی تی یا ام آر آی است. که به پزشک کمک میکند تا محل تومور رادر بدن شما مشخص کند. ازشما خواسته میشود که مثانه خود را قبل ازشبیه سازی و قبل ازهر درمان خالی کنید.
معالجه شما بسیار شبیه به اشعه ایکس است، اما تشعشع شدیدتر است. تابش باعث درد نمیشود. هردرمان فقط چند دقیقه طول میکشد، اگرچه زمان آماده سازی (قرار دادن شما درمکان مناسب جهت درمان) معمولاً بیشتر طول میکشد. اغلب، پرتودرمانی 5 روز درهفته برای چندین هفته انجام میشود.
عوارض جانبی احتمالی رادیوتراپی سرطان مثانه
عوارض جانبی پرتوبه دز داده شده و ناحیه ای ازبدن که تحت معالجه قرار میگیرد بستگی دارد. هنگامیکه شیمی درمانی همراه با پرتودرمانی انجام میشود، این عوارض جانبی بدتر میشوند. آنها ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- تغییرات پوستی درنواحی دریافت کننده تابش ازقرمزی تا تاول و لایه برداری
- تهوع و استفراغ
- علائم مثانه ، مانند سوزش یا درد هنگام ادرار کردن، احساس اینکه باید اغلب ادرار کنید یا وجود خون در ادرار
- اسهال
- وجود خون درمدفوع و یا ادرار
- خستگی و بیحالی
- تعداد کم سلول های خونی که میتواند باعث خستگی، کبودی یاخونریزی آسان یاافزایش خطر عفونت شود.
این اثرات معمولاً با گذشت زمان پس ازپایان درمان رادیوتراپی سرطان مثانه ازبین میروند، اما برخی ازافراد ممکن است مشکلات طولانی مدت داشته باشند. مثلا:
- دربرخی ازافراد، پرتودرمانی میتواند باعث بی اختیاری ادرار درمراحل بعد ازدرمان شود.
- تابش میتواندبه پوشش مثانه آسیب برساند. این سیستیت پرتویی نامیده میشود و میتواند مشکلات طولانی مدتی مانند خون درادرار یادرد هنگام ادرار ایجاد کند.
- اعصاب و رگ های خونی مجاور ممکن است تحت تاثیر قرار گرفته و باعث مشکلات نعوظ درمردان شود.
- اگر عوارض جانبی ناشی ازپرتودرمانی دارید، آنها را با تیم کمیسیون پزشکی خود درمیان بگذارید. آنها میتوانند راه هایی را جهت کاهش بسیاری ازاین اثرات پیشنهاد کنند.
نکات مهم در زمان رادیوتراپی سرطان مثانه
- درروز جلسه برنامه ریزی یک شبیه سازی ازدرمان واقعیتان صورت خواهد گرفت تا ازموقعیت صحیح شما درطول درمان اطمینان حاصل شود واز ناحیه تحت معالجه با اشعه ایکس عکس گرفته شود. دربرخی مواقع کاتتر در مثانه قرار داده میشودکه ازطریق آن مایع مخصوص (کنتراست) لازم جهت مشاهده نواحی تحت معالجه با اشعه ایکس وارد میشود و پس ازاتمام برنامه ریزی، کاتتر خارج میشود.
- هر روز قبل ازانجام رادیوتراپی مثانه خود را خالی کنید.
- درطول درمان میتوانید دوش بگیرید، اما مراقب باشید تا نقاط علامت زده شده بر روی پوستتان را پاک نکنید. اجازه دهید آب روی ناحیه درمان برود وبه آرامی خشک شود.
- ازلوسیون ها، روغن هایا کرم ها درناحیه تحت درمان استفاده نکنید، بخصوص قبل‌از رادیوتراپی سرطان مثانه ، زیرا باعث افزایش تحریک پوست میشوند.
- برای جلوگیری ازتحریک پوست، لباس زیر گشاد و نخی بپوشید.
- اگر بیش ازحد معمول تکرر ادرار دارید، سوزش سر دل، اسهال، گرفتگی شکم، یااگر متوجه خون در ادراریا مدفوع خود شدید، موضوع رابه پزشک خود اطلاع دهید تا آن را بادرمان کنترل کنند.
- رابطه جنسی نیز درطول دوره درمانتان درصورتیکه خودتان مشکلی نداشته باشید و راحت باشید بلامانع خواهد بود.