رادیوتراپی سرطان روده چیست اثربخشی رادیوتراپی – آروین کلینیک

رادیوتراپی سرطان روده ازپرتوها یا ذرات پر انرژی (مثلاً اشعه ایکس) برای ازبین بردن سلول های سرطانی روده استفاده میکند. جهت درمان کنسر روده بیشتراز رادیوتراپی استفاده میشود. برای برخی ازموارد کنسر کولون و رکتوم، شیمی درمانی همراه با رادیوتراپی ممکن است نتایج بهتری ارائه دهد.

نوع درمان رادیوتراپی سرطان روده شمابا معاینه شما و توسط پزشکتان انجام خواهد شد. یا پزشک شما ممکن است یکی ازچندین جایگزین طراحی شده جهت ارسال دوزهای بالای تابش بمحل تومور ودرعین حال محدود کردن قرار گرفتن درمعرض بافت‌های طبیعی اطراف را توصیه کند. IMRT (پرتودرمانی تعدیل شده با شدت) دراین روش ازپرتوهای متعدد و نازک برای تمرکز بالاترین دوزها بر روی ناحیه تومور استفاده میکند. براکی‌تراپی بادوز بالا ازکاتترها و لوله‌ها جهت رساندن دوز اضافی بمحل تومور استفاده می‌کند و گاهی اوقات امکان دارد جهت افزایش تشعشع ارسالی بمحل تومور رکتوم استفاده شود.

رادیوتراپی سرطان روده اغلب برای درمان کنسر رکتوم،کولون متاستاتیک یا کنسر رکتوم یادر ترکیب باشیمی درمانی و جراحی برای کنسر روده بزرگ استفاده میشود. رادیوتراپی اغلب بصورت خارجی با یا بدون افزودن تکنیک‌های جدیدتر مانند مدولاسیون شدت (IMRT) و برنامه‌ریزی منسجم ارائه میشودکه امکان برنامه ‌ریزی و ارائه درمان را بصورت سه بعدی ارائه میدهد. همچنین میتوان ازآن جهت تحویل دوز حین عمل (IORT)به کنسر استفاده کرد.

در طول رادیوتراپی سرطان روده چه اتفاقی رخ میدهد؟

هنگام رادیوتراپی سرطان روده ازاشعه ایکس پرانرژی (فوتون) یا جریانی ازذرات استفاده میکند. دردوزهای بالا – بسیار بیشتر از مواردیکه درآزمایش های اشعه ایکس استفاده میشود – میتواند سلول های غیر طبیعی که باعث کنسر میشوند را ازبین ببرد. این کار رابا ایجاد آسیب به DNA سلول انجام میدهد.

باتوجه به اهمیت درمان کنسر بدون تأثیرو آسیب آن  بر بافت سالم، لازم است قبل ازشروع درمان به مرکز درمانی مراجعه کنید تا برنامه ریزی  و شبیه سازی درمان انجام شود. جهت حصول نتایج درمانی دقیق و موثر، بهترین موقعیت ها برای بیمار درهنگام قرار گرفتن درمعرض پرتوها تعیین میشود. پزشک ممکن است باجوهر دائمی روی پوست شما علائمی ایجاد کند. با استفاده ازآن علامت ها پزشک دقیقا اشعه را درطی رادیوتراپی سرطان روده و مستقیمابه بافت و سلول سرطانی تابش میدهد و مانع آسیب رسیدن به بافت های سالم اطراف میشود.

انواع رادیوتراپی سرطان روده چیست؟

رادیوتراپی استفاده ازاشعه ایکس باانرژی بالا برای ازبین بردن سلول های سرطانی است. معمولاً جهت درمان کنسر روده ازان استفاده میشود، زیرا این تومور تمایل دارد نزدیک به همان جایی که شروع شده بازگردد. پزشک متخصصی که درانجام رادیوتراپی سرطان روده جهت درمان کنسر تخصص دارد، بعنوان انکولوژیست پرتوشناسی شناخته میشود. رادیوتراپی انواه مختلفی داردکه عبارتنداز:

رادیوتراپی خارجی

دراین روش ازدستگاهی جهت تابش پرتوبه ناحیه ای که سلول سرطانی درآن قرار دارد استفاده میشود. پرتودرمانی معمولاً 5 روز درهفته بمدت چند هفته انجام میشود. میتوان آن را درمطب پزشک یا دربیمارستان داد.

رادیوتراپی استریواستاتیک

نوعی رادیوتراپی خارجی است که امکان دارد زمانیکه توموربه کبد یا ریه ها گسترش یافته است استفاده شود. این نوع پرتودرمانی اجازه میدهد تا دوز زیادی ازاشعه دقیق به یک منطقه کوچک ارسال شود. این تکنیک میتواندبه حفظ قسمت‌هایی ازبافت کبد و ریه که این امکان وجود دارد که  درطول جراحی برداشته شوند، کمک کند. با این حال، همه سرطانهایی که به کبد یا ریه ها گسترش یافته اند نمیتوانند این درمان را دریافت کنند.

انواع دیگر رادیوتراپی کنسر روده برای برخی افراد، تکنیک‌های تخصصی پرتودرمانی، مانند رادیوتراپی حین عمل یا براکی‌تراپی، میتواندبه حذف نواحی کوچک سرطانی که با جراحی قابل برداشتن نیستند، کمک کند.

رادیوتراپی حین عمل

این روش درمان کنسر حین عمل ازیک دوز بالای پرتودرمانی درحین جراحی استفاده میکند.

براکی تراپی

عبارت است ازقرار دادن “دانه های” رادیواکتیو درداخل بدن. درنوعی براکی تراپی بامحصولی بنام SIR-Spheres، مقادیر کمی ازیک ماده رادیواکتیو بنام ایتریوم-90 به کبد تزریق میشود تا کنسر کولورکتال را درزمانیکه به کبد گسترش یافته و جراحی ممکن نیست درمان کند. اگرچه اطلاعات کمی درمورد اثربخشی این روش دردسترس است، برخی ازمطالعات نشان میدهدکه امکان داردبه کند کردن رشد سلول های سرطانی کمک کند.

رادیوتراپی سرطان رکتوم

برای سرطان رکتوم، پرتودرمانی ممکن است قبل ازجراحی استفاده شودکه به آن درمان نئوادجوانت میگویند تا تومور را کوچک کرده و برداشتن آن را آسان‌تر کند. همچنین امکان دارد پس ازجراحی جهت ازبین بردن سلول های سرطانی باقیمانده استفاده شود. نشان داده شده که هر دو روش دردرمان این بیماری موثر هستند. شیمی درمانی اغلب همزمان باپرتودرمانی انجام میشود تا اثربخشی پرتودرمانی افزایش یابد.

معمولاً جهت جلوگیری ازکولوستومی یا کاهش احتمال عود کنسر ، ازشیمی درمانی برای کنسر رکتوم قبل ازجراحی استفاده میشود. برخی مطالعات انجام شده نشان میدهد شیمی‌درمانی قبل ازعمل جراحی بهتر عمل میکند و عوارض جانبی کمتری درمقایسه با رادیوتراپی و شیمی‌درمانی بعد از جراحی انجام میشود، دارد. مزایای اصلی این روش شامل کاهش میزان عود کنسر درناحیه‌ای ناحیه سرطانی بود، بیماران کمتری به کولوستومی دائمی نیاز داشتند و مشکلات کمتری دربهبود روده ‌ای که درآن رادیوتراپی انجام شد.

درایران، پرتودرمانی معمولاً جهت کنسر رکتوم 5.5 هفته قبل ازجراحی انجام میشود. با این حال، برای برخی ازبیماران (ودر برخی کشورها)، یک دوره کوتاه‌تر رادیوتراپی 5 روزه قبل ازجراحی مناسب‌تر ویا ترجیح داده میشود.

روش جدیدتری درحال حاضر برای کنسر رکتوم درافراد خاص استفاده میشود. درمان نئوادجوانت کامل گفته میشود. با این روش، هم شیمی درمانی و هم رادیوتراپی سرطان روده بمدت 6 ماه قبل ازجراحی انجام میشود.

عوارض جانبی احتمالی رادیوتراپی سرطان روده

اگر قرار است رادیوتراپی سرطان روده انجام دهید، مهم است ازقبل، درمورد عوارض جانبی احتمالی کوتاه مدت و بلند مدت با پزشک خود صحبت کنید تا بدانید چه انتظاری دارید. عوارض جانبی احتمالی رادیوتراپی سرطان روده و رکتوم ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• تحریک پوست درمحلی که پرتوهای تابش هدایت شده است، میتواند ازقرمزی تا تاول و لایه برداری متغیر باشد.
• درصورتیکه رادیوتراپی قبل ازجراحی باشد بهبود زخم ها ممکن است مدتی بیشتر طول بکشد.
• حالت تهوع
• تحریک رکتوم میتواند باعث اسهال، حرکات دردناک روده یا خون درمدفوع شود.
• بی اختیاری روده (نشت مدفوع)
• تحریک مثانه میتواند باعث مشکلاتی مانند احساس ادرار مکرر، سوزش یا درد هنگام ادرار کردن یا وجود خون درادرار شود.
• خستگی
• مشکلات جنسی (مشکل درنعوظ درمردان و تحریک واژن درزنان)
• اسکار، فیبروز (سخت شدن) و چسبندگی ،باعث میشود بافت های ناحیه تحت درمان ،به هم بچسبند.

اکثر عوارض جانبی باید درمدت زمانی کوتاه پس ازپایان درمان بهبود یابند، اگرچه برخی ازمشکلات ممکن است بطور کامل از بین نرود. درصورت مشاهده هر گونه عوارض جانبی، فوراًبه پزشک خود اطلاع دهید تا اقدامات لازم جهت کاهش یا کاهش این مشکلات انجام شود.

اثربخشی رادیوتراپی مدرن در درمان سرطان روده

جراحی موثرترین راه جهت درمان کنسر روده بزرگ است. رادیوتراپی بعنوان یک درمان اضافی یا کمکی هم قبل و هم بعد از جراحی مؤثرتر میباشد. احتمال گسترش یا عود کنسر را کاهش میدهد.

پزشکان معمولاً ازاشعه بعنوان تنها ( درمان قطعی ) کنسر روده استفاده نمیکنند. آنها معمولاً آن را همراه باشیمی‌درمانی میدهند تابه عملکرد بهتر پرتو کمک کنند. بیماران ممکن است شیمی درمانی رابه صورت داخل وریدی یا خوراکی دریافت کنند.