رادیوتراپی سرطان پروستات انواع و عوارض – آروین کلینیک

رادیوتراپی سرطان پروستات ازپرتوها یا ذرات پر انرژی برای ازبین بردن سلول های سرطانی استفاده میکند. بسته به مرحله کنسر پروستات و سایر عوامل، ممکن است از رادیوتراپی استفاده شود:

• بعنوان یک درمان اولیه برای درمان سرطانی که هنوز فقط درغده پروستات است و درجه پایینی دارد . میزان درمان برای مردان مبتلابه این نوع کنسر تقریباً مشابه مردانی است که باپروستاتکتومی رادیکال درمان میشوند .
• بعنوان بخشی ازدرمان اولیه همراه باهورمون درمانی برای سرطانهایی که اطراف پروستات و دربافت های مجاور رشد کرده اند.
• اگر کنسر بطور کامل برداشته نشد یا پس ازجراحی درناحیه پروستات عود کرد.
• اگر کنسر پیشرفته باشد، برای کنترل سرطان پروستات تا زمانیکه ممکن است و برای پیشگیری و تسکین از رادیوتراپی سرطان پروستات استفاده میشود.

انواع رادیوتراپی سرطان پروستات

تصمیم درمورد انتخاب اینکه کدام رادیوتراپی بهتر است ممکن است بسیار گیج کننده بنظر برسد. پزشکان انکولوژیست وضعیت شما راارزیابی میکنند و میزان پیشرفت کنسر پروستات رانیز بررسی میکنند تا بتوانند بهترین راهنمایی های لازم رابرای شما انجام دهند درادامه انواع رادیوتراپی و ویژگی های هر کدام ازآنها بررسی میشود.

رادیوتراپی خارجی سرطان پروستات

در پرتودرمانی خارجی، پرتو ازدستگاهی خارج ازبدن شمابه غده پروستات هدایت میشود.این نوع پرتو رامیتوان برای درمان سرطان پروستات درمراحل اولیه یا برای کمک به تسکین علائم، مانند درد استخوان، درصورتیکه کنسر به مناطق خاصی ازاستخوان گسترش یافته باشد، استفاده کرد.

شما معمولاً 5 روز درهفته دریک محیط سرپایی بمدت حداقل چند هفته، بسته به دلیلی که پرتو داده میشود، تحت درمان قرار خواهید گرفت. هر پرتو درمانی شباهت زیادی به عکسبرداری بااشعه ایکس دارد. تابش قوی تراز اشعه ایکس است، امااین روش معمولا بدون درد است. هردرمان فقط چند دقیقه طول میکشد، اگرچه زمان آماده سازی (زمان قرار دادن شما درمکان مناسب برای درمان) بیشتر طول میکشد.

تکنیک‌های جدیدتر رادیوتراپی سرطان پروستات باپرتو خارجی، تابش رابادقت بیشتری روی تومور متمرکز میکنند.بنابراین بااین موضوع پزشکان اجازه دارند تا دوزهای بالاتری ازتشعشع رابه تومور برسانند درحالیکه قرار گرفتن درمعرض اشعه رادربافت‌های سالم مجاور کاهش میدهند.

رادیوتراپی سه بعدی منسجم سرطان پروستات

 این نوع رادیوتراپی ازکامپیوترهای مخصوصی برای تعیین دقیق محل پروستات شما استفاده میکند. سپس پرتوهای تشعشع شکل گرفته و ازجهات مختلف به سمت پروستات هدایت میشوند و آسیب به بافت‌ها و اندام‌های طبیعی اطراف راکمتر میکنند.

رادیوتراپی سرطان پروستات استریوتاکتیک

این درمان ازتکنیک های پیشرفته هدایت تصویر برای رساندن دوزهای بالای تابش به یک ناحیه دقیق مانند پروستات استفاده میکند. باتوجه به دوزهای بالای پرتو درهر دوز، کل دوره درمان درچند روز انجام میشود.

رادیوتراپی بدن استریوتاکتیک اغلب بانام‌های تجهیزاتی که پرتو راانجام میدهند، مانند گاما نایف، ایکس نایف، سایبرنایف و کلیناک شناخته میشود.

درمقایسه با رادیوتراپی سرطان پروستات تعدیل ‌شده باشدت، مزیت اصلی رادیوتراپی بدن استریوتاکتیک این است که درمان زمان کمتری میبرد . بااین حال، عوارض جانبی جزئی نیستند. درواقع، برخی ازمطالعات نشان داده‌اندکه برخی  ازعوارض جانبی ممکن است باپرتو درمانی بدن استریوتاکتیک بدتراز رادیوتراپی تعدیل‌شده باشدت باشد.

درمان پرتو پروتون، دراین روش پرتوهای پروتون رابه جای اشعه ایکس بر روی کنسر پروستات متمرکز میکند. برخلاف پرتوهای ایکس که هم قبل و هم بعداز رسیدن به هدف خود انرژی آزاد میکنند، پروتون‌ها آسیب کمی به بافت‌هایی که ازآن‌ها عبور میکنند وارد میکنند، سپس انرژی خود راتنها پس ازیک فاصله مشخص آزاد میکنند.این بدان معناست که تابش پرتو پروتون ازنظر تئوری میتواند تابش بیشتری رابه پروستات برساند و آسیب کمتری به بافت های طبیعی مجاور وارد کند. رادیوتراپی سرطان پروستات باپرتو پروتون رامیتوان بااستفاده ازتکنیک های مشابه 3D-CRT و IMRT ارائه کرد.

اگرچه درتئوری درمان پرتو پروتون ممکن است موثرتر ازاستفاده ازاشعه ایکس باشد، مطالعات تا کنون نشان نداده است که چنین باشد. درحال حاضر،درمان پرتو پروتون بطور گسترده دردسترس نیست. ماشین های مورد نیاز برای تولید پروتون ها بسیار گران هستند و دربسیاری ازمراکز موجود نیستند.

عوارض جانبی احتمالی و کمتر شایع رادیوتراپی خارجی سرطان پروستات

برخی ازعوارض جانبی رادیوتراپی سرطان پروستات خارجی مانند جراحی است، درحالیکه برخی دیگر متفاوت است.

رادیوتراپی سرطان پروستات و مشکلات روده

تشعشع میتواند رکتوم راتحریک کند و باعث ایجاد بیماری بنام پروکتیت پرتویی شود.این میتواند باعث اسهال، گاهی همراه باخون درمدفوع، و بی اختیاری رکتوم شود. بیشتراین مشکلات با گذشت زمان ازبین میروند، اما درموارد معدودی عملکرد طبیعی روده بازیابی نمیشود. برای  کاهش مشکلات روده، ممکن است ازشما خواسته شودکه رژیم غذایی خاصی رادرطول رادیوتراپی دنبال کنید تابه محدود کردن حرکات روده درطول درمان کمک کند. گاهی اوقات قبل ازدرمان یک بالون یا دستگاه ژل مانند بین رکتوم و پروستات قرار میگیرد تابه عنوان یک فاصله دهنده عمل کند و میزان تابش رابه راست روده کاهش دهد.

مشکلات ادراری بعد از رادیوتراپی سرطان پروستات

تشعشع میتواند مثانه راتحریک کند و باعث ایجاد بیماری بنام سیستیت پرتویی شود . ممکن است هوس های مکرر برای ادرار کردن، احساس سوزش هنگام ادرار کردن و/یا وجود خون درادرار داشته باشید. مشکلات ادراری معمولا باگذشت زمان بهتر میشوند، اما دربرخی ازمردان این مشکلات هرگز ازبین نمیروند.

برخی ازمردان پس ازدرمان بی اختیاری ادرار راتجربه میکنند،به این معنی که نمیتوانند ادرار خود راکنترل کنند یا مقداری قطره قطره یا فوران ادرار غیرارادی دارند. همانطورکه دربخش جراحی توضیح داده شد ، سطوح و انواع مختلفی ازبی اختیاری وجود دارد. بطور کلی، این عارضه جانبی با رادیوتراپی سرطان پروستات بعد ازجراحی رخ میدهد.این خطر درابتدا کم است، اما هر سال تا چندین سال پس ازدرمان افزایش مییابد.

بندرت، لوله ای که ادرار راازمثانه به خارج ازبدن میبرد (مجرای ادرار) میتواند بسیار باریک یا حتی نزدیک شودکه به تنگی مجرای ادرار معروف است . ممکن است برای باز کردن مجدد مجرای ادرار نیازبه درمان اضافی باشد.

مشکلات نعوظ، از جمله ناتوانی جنسی بعد از رادیوتراپی سرطان پروستات

پس ازچندین سال، میزان ناتوانی جنسی پس ازپرتودرمانی کنسر پروستات تقریباًبه اندازه بعد ازجراحی است. مشکلات نعوظ معمولاً بلافاصله بعداز رادیوتراپی سرطان پروستات رخ نمیدهد، اما باگذشت زمان کم کم ایجاد میشود.این باجراحی متفاوت است، جایی که ناتوانی جنسی بلافاصله ظاهر میشود و ممکن است با گذشت زمان بهبود یابد.

همانند جراحی، هر چه سن شما بیشتر باشد، احتمال بروز مشکلات نعوظ بیشتر میشود. ناتوانی جنسی رامیتوان اغلب بادرمان هایی مانند موارد ذکر شده دربخش جراحی، ازجمله داروهای اختلال نعوظ، کاهش داد.

احساس خستگی ناشی از رادیوتراپی سرطان پروستات

رادیوتراپی میتواند باعث خستگی شودکه میتواند چندین هفته یا ماه پس ازپایان درمان ادامه یابد.

لنف ادم بعداز سرطان پروستات

غدد لنفاوی بطور معمول مسیری برای بازگشت مایعات به قلب ازتمام نواحی بدن هستند. اگر غدد لنفاوی اطراف پروستات تحت تأثیر تشعشع قرار گیرند، مایعات میتوانند بمرور زمان درپاها یا ناحیه تناسلی جمع شوند و باعث تورم و درد شوند.این عارضه معمولاً بافیزیوتراپی قابل درمان است، اگرچه ممکن است بطور کامل ازبین نرود.

در صورت انجام رادیوتراپی سرطان پروستات آیا جراحی هم نیاز است؟

پزشک ممکن است  رادیوتراپی رابعنوان درمان اولیه استفاده کند. دانستن این نکته ضروری است که میزان بهبودی برای جراحی و پرتو رادیوتراپی سرطان پروستات مشابه است. بنابراین، درصورت انجام عمل جراحی، خطر عود کنسر پروستات درشما یکسان است.

اگراین روش موفقیت آمیز نباشد، احتمالاً پزشک شما جراحی یا تکرار پرتودرمانی رابه دلیل خطر عوارض جدی درنظر نخواهد گرفت. اگر پزشک شما جراحی یا تشعشع اضافی رابعداز رادیوتراپی سرطان پروستات توصیه کند، پزشک معالج یا جراحی بایداز تجربه کافی برخوردار باشد.