غربالگری سرطان پروستات چیست مزایا و معایب آن – آروین کلینیک

غربالگری سرطان پروستات نماد خارجی شامل جستجوی وجود بیماری قبل ازایجاد علائم است. هدف غربالگری کنسر پروستات، یافتن سرطانهایی میباشد. درصورت عدم درمان امکان دارد درمعرض خطر شیوع بالایی قرار داشته باشند و قبل گسترش زودهنگام آنهارا پیدا کنید.

اگربه غربالگری فکر میکنید، ازفواید و مضرات بالقوه آزمایش، تشخیص و درمان مطلع شوید و باپزشک خود درمورد عوامل خطر شخصی خود صحبت کنید .هیچ آزمایش استاندارد و غربالگری برای تشخیص کنسر پروستات وجود ندارد. دو آزمایشی که استفاده میشود درزیر توضیح داده شده است.

آزمایشات غربالگری سرطان پروستات

هدف آزمایش های غربالگری کشف کنسر قبل ازبروز هر گونه علائمی است. بااین حال، مشخص نیست که آیا مزایای غربالگری کنسر برای اکثر مردان بیشتر ازخطرات آن است یا خیر.

تست های غربالگری درزیر مورد بحث قرار میگیرندبرای بررسی علائم احتمالی کنسر پروستات استفاده میشوند. بااین حال، این آزمایش ها نمیتوانند بطور قطعی نشان دهندکه آیا کنسر دارید یا خیر. اگر یکی ازاین آزمایشات غیرطبیعی باشد، امکان دارد نیازبه نمونه برداری برای تأیید ابتلابه کنسر داشته باشید.

آزمایش خون آنتی ژن اختصاصی پروستات در غربالگری سرطان

آنتی ژن اختصاصی پروستات (PSA) پروتئینی است که توسط سلول های غده پروستات تولید میشود (این پروتئین توسط سلول های طبیعی و سرطانی تولید میشود و عمدتاًدر مایع منی یافت میشود، اگرچه میتوان آن رابه مقدار کمی درخون نیز یافت.

سطح PSA درخون باواحدهایی بنام نانوگرم درمیلی لیتر  اندازه گیری میشود. احتمال ابتلابه سرطان پروستات باافزایش سطح PSA  افزایش مییابد، اما  هیچ مقدار قطعی مشخصی وجود نداردکه بتواند باقطعیت نشان دهدکه آیا مردی به کنسر مبتلااست یا خیر . بسیاری ازپزشکان هنگام تصمیم گیری درمورد اینکه آیا یک مرد امکان داردبه آزمایش بیشتری نیاز داشته باشد ازمقدار قطع PSA 4 نانوگرم درمیلی لیتر یا بالاتر استفاده میکنند، درحالیکه برخی دیگر نیز امکان دارد شروع رادرسطح پایین تر مانند 2.5 یا 3 توصیه کنند.

اکثر مردان بدون کنسر پروستات دارای سطح PSA کمتراز 4 نانوگرم درمیلی لیتر خون هستند. هنگامیکه کنسر شکل میگیرد، سطح PSA اغلب از 4 بالاتر میرود. بااین حال، سطح زیر 4 تضمین نمیکندکه یک مردبه کنسر مبتلا نباشد. حدود 15 درصد از آقایانی که PSA کمتر از 4 دارند نیز ممکن است درزمان غربالگری سرطان پروستات مبتلابه باشند.

عواملی که می توانند بر سطح PSA و نتیجه غربالگری سرطان پروستات تأثیر بگذارند

یکی ازدلایلی که استفاده ازیک مقدار تعیین شده برای غربالگری PSA برای کنسر پروستات دشواراست ،این است که تعدادی ازعوامل غیر ازکنسر نیز میتوانند بر سطح PSA تأثیر بگذارند.

برخی ازعوامل موثر درافزایش سطح PSA عبارتنداز:

• بزرگ شدن پروستات در غربالگری : شرایطی مانند هیپرپلازی خوش خیم پروستات (BPH)، بزرگ شدن غیر سرطانی که بسیاری ازمردان رابا افزایش سن تحت تاثیر قرار میدهد، میتواند سطح PSA راافزایش دهد.
• سن بالا در غربالگری : سطح PSA معمولاً باافزایش سن به آرامی افزایش مییابد، حتی اگر اختلال پروستات نداشته باشید.
• پروستاتیت در غربالگری : عفونت یا التهاب غده پروستات که میتواند سطح PSA راافزایش دهد.
• انزال – این موضوع میتواند باعث افزایش سطح PSA برای مدت کوتاهی شود.به همین دلیل، برخی ازپزشکان توصیه میکنندکه مردان یک یا دو روز قبل ازانجام آزمایش ازانزال خودداری کنند.
• دوچرخه سواری در غربالگری : برخی مطالعات نشان داده اندکه دوچرخه سواری میتواند سطح PSA رادر نتایج غربالگری سرطان پروستات برای مدت کوتاهی افزایش دهدکه احتمالابه همین علت باشدکه زین دوچرخه به پروستات فشار میاورد.
• برخی از روش‌های اورولوژی : برخی از اقداماتیکه درمطب پزشک انجام میشوند و بر پروستات تأثیر می‌گذارند، مانند بیوپسی پروستات یا سیستوسکوپی، میتوانند سطح PSA رابرای مدت کوتاهی افزایش دهند. ازسوی دیگر، برخی از مطالعات نشان داده اندکه معاینه رکتال دیجیتال (DRE) ممکن است سطح PSA راکمی افزایش دهد، اگرچه مطالعات دیگراین موضوع  راتایید نکرده اند. باوجود این، اگر درحین ویزیت پزشک، آزمایش PSA و DRE انجام دهید، برخی از پزشکان توصیه میکنند قبل ازانجام آزمایش  DRE ،برای هر موردی، خون برای آزمایش PSA بگیرید.
• اثر برخی داروها در غربالگری : مصرف هورمون های مردانه مانند تستوسترون (یا سایر داروهایی که سطح تستوسترون راافزایش میدهند) میتواند باعث افزایش سطح PSA و تغییر نتایج غربالگری میشود.
• برخی چیزها میتوانند سطح PSA راکاهش دهند حتی زمانیکه فردی مبتلابه کنسر باشد.

دیگر عواملی که می توانند بر سطح psa غربالگری سرطان پروستات تاپیر بگذارد

مهارکننده های 5 آلفا ردوکتاز در غربالگری :  داروهای خاص مخصوص درمان هیپرپلازی خوش خیم پروستات یا علائم ادراری استفاده میشوند، مانند فیناستراید (Proscar یا Propecia) یا دوتاستراید (Avodart)، میتوانند سطح PSA راکاهش دهند. این داروها همچنین بر خطر کنسر پروستات تأثیر میگذارند. اگر یکی ازاین داروها رامصرف میکنید به پزشک خود اطلاع دهید. ازآنجاییکه آنها میتوانند سطح PSA راکاهش دهند، ممکن است پزشک شمابرای اصلاح آن اقدامات لازم راانجام دهد.

ترکیبات گیاهی و استفاده ازآن درزمان غربالگری سرطان پروستات : برخی ازترکیبات گیاهی بعنوان مکمل غذایی فروخته میشوند ممکن است سطح بالای PSA راپنهان کنند.به همین دلیل، مهم است که در صورت مصرف هر نوع مکملی، ازجمله مکمل هایی که لزوماًبرای سلامت پروستات نیستند، به پزشک خود اطلاع دهید.

برخی ازداروهای دیگر: برخی تحقیقات نشان داده اندکه استفاده طولانی مدت ازبرخی داروها مانند آسپرین، استاتین ها (داروهای کاهش دهنده کلسترول) و دیورتیک های تیازیدی (مانند هیدروکلروتیازید) ممکن است سطح PSA راکاهش دهد. تحقیقات بیشتری برای تاییداین یافته ها مورد نیازاست. اگر هر یک ازاین داروها رابطور مرتب مصرف میکنید، قبل ازقطع به هر دلیلی باپزشک خود مشورت کنید.

کاملاً مشخص نیست که آیا کاهش سطح PSA درمردانی که ممکن است برای سرطان پروستات غربالگری شوند مفیداست یا خیر. دربرخی موارد، عاملیکه سطح PSA راکاهش میدهد امکان دارد خطر ابتلا راکاهش دهد. اما درموارددیگر، عاملیکه PSA راکاهش میدهد ممکن است بر خطر ابتلا  نتیجه غربالگری کنسر پروستات بی تاثیر باشند. این موضوع حتی میتواند مضر باشد، زیرا کاهش PSA ازیک سطح غیر طبیعی به یک سطح طبیعی میتواند باعث شودکه کنسر شناسایی نشود.به همین دلیل،هر عاملی راکه امکان دارد بر سطح PSA شما تأثیر بگذارد باپزشک خود درمیان بگذارید.

اگر جواب غربالگری سرطان پروستات نرمال نباشد چه خواهد شد؟

اگر غربالگری سرطان پروستات را انجام داده اید و سطح اولیه PSA خون شما بالاتر ازحد طبیعی است، لزوماًبه این معنی نیست که کنسر دارید. بسیاری ازمردان باسطح PSA بالاتر ازحد طبیعی کنسر ندارند. بااین حال، آزمایش‌های بیشتری برای بررسی نتیجه دقیق آزمایشات مورد نیازاست. پزشک شما ممکن است یکی ازاین گزینه ها رابرای بررسی مشکل شما پیشنهاد نماید:

• انجام آزمایش مجددبرای بررسی دقیقتر
• انجام روش دیگر آزمایش برای بررسی دقیقتر مانند نمونه برداری
• بیوپسی انجام دهید تا متوجه شوید کنسر دارید یا خیر

حتما دررابطه با عوارض احتمالی و خطرات آن باپزشک و گروه پزشکی خود مشورت نمایید. عوامل زیر امکان دارد بر نتیجه و ازمایشات شما تاثیر گذار باشند:

• سن و سلامت عمومی شما
• احتمال ابتلابه کنسر پروستات (بر اساس غربالگری انجام شده تاکنون)
• تاثیرات آزمایشات بر شما و مقدار تحمل شما باآنها
• اگر پزشک آزمایش اولیه PSA راتجویز کرده باشد، ممکن است ازشما خواسته شودکه دراین مورد یابرای آزمایش های بیشتربه یک اورولوژیست (پزشکی که کنسرهای دستگاه تناسلی و دستگاه ادراری، ازجمله غده پروستات رادرمان میکند) مراجعه کنید.

مزایا و معایب غربالگری سرطان پروستات چیست؟

پزشکان هنوز درحال ارزیابی این موضوع هستندکه آیا آزمایش های تشخیص زودهنگام خطر مرگ ناشی ازکنسر پروستات راکاهش میدهد یا خیر. نتایج اخیر دو مطالعه بزرگ متناقض بود و هیچ پاسخ روشنی ارائه نکرد.

نتایج اولیه از یک مطالعه بزرگ درایالات متحده نشان دادکه آزمایش‌های سالانه PSA و DRE کنسر پروستات را بیشتراز مردانیکه این آزمایش‌ها راانجام نداده‌اند نشان میدهد، اما میزان مرگ و میر ناشی ازاین کنسر را کاهش نمیدهد. بااین حال، سؤالاتی در مورداین مطالعه مطرح شده زیرا برخی ازمردان درگروه غربالگری نشده درطول مطالعه واقعاً مورد آزمایش قرار گرفتندکه میتوانست بر نتایج تأثیر بگذارد.

هیچ یک ازاین مطالعات نشان نداده است که آزمایش‌های PSA به مردان کمک میکند بطور کلی عمر طولانی‌تری داشته باشند و کنسر درآنها کمتر شود.

دریافت یک نتیجه مثبت کاذب: این بدان معنی که آزمایش PSA شما نشان میدهدکه ممکن است کنسر پروستات داشته باشید درحالیکه واقعاً ندارید. نتایج مثبت کاذب غربالگری سرطان پروستات میتواند منجربه موارد زیر شود:

• هنگام انجام آزمایشات بیشتربرای جستجوی علائم کنسر نگران باشید.
• بیوپسی پروستات: دربیوپسی ، پزشک بافتی را جدا میکند تا بتوان آن رازیر میکروسکوپ برای یافتن سلول‌های سرطانی بررسی کرد. این تنها راه تشخیص کنسراست. خطرات احتمالی بیوپسی عبارتنداز:
• تب
• درد
• خون در منی
• عفونت های مجاری ادراری

دریافت درمان برای کنسر پروستات که ممکن است مورد نیاز نباشد: آزمایش‌های غربالگری سرطان پروستات میتواند منجربه تشخیص کنسر شود، اما همیشه مشخص نیست که آیا کنسر احتمال رشد و گسترش دارد یا خیر. میتوانیدبرای سرطانی که هیچ مشکلی برای سلامتی ایجاد نمیکند، درمان غیرضروری دریافت کنید. و درمان های رایج برای کنسر میتواند عوارض جدی و دائمی داشته باشد، مانند:

• بی اختیاری ادرار
• اختلال در نعوظ
• مشکلات کنترل حرکات روده